MADRID – De Spaanse regering en het Verenigd Koninkrijk hebben op 31 december 2020 in extremis een principeakkoord bereikt over de situatie rondom Gibraltar. Volgens het akkoord blijft het mogelijk dat de grens tussen Spanje als een EU-land en Gibraltar dat bij het Verenigd Koninkrijk hoort open en krijgt het Britse overzeese gebied de regels van de Schengenlanden toegepast.
Op het allerlaatste moment, dus voor 1 januari 2021 wanneer het Verenigd Koninkrijk niet meer bij de Europese Unie behoort, hebben de Spaanse autoriteiten en de Britse collega’s een principeakkoord bereikt over de bijzondere situatie van Gibraltar. Dat voorlopige akkoord zal dienen als basis voor een toekomstig verdrag tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU.
Het overleg tussen het Verenigd Koninkrijk en Spanje heeft volgens de minister van Buitenlandse Zaken Arancha Gonzalez meer dan zes maanden geduurd om uiteindelijk in externis op de allerlaatste mogelijke dag een principeakkoord te bereiken. Dankzij dit akkoord blijven voor Gibraltar als bijzonder gebied op het Iberische Schiereiland de regels van Schengen gelden.
En dat is voor meer dan 15.000 werknemers belangrijk omdat zij elke dag op en neer reizen tussen Spanje en het Britse Gibraltar om daar te werken. Tot nu toe verliep dat zonder problemen zijnde twee EU-landen maar vanaf 1 januari 2021 zou dat heel anders zijn en zouden de Spanjaarden niet meer in de EU werken. Dat zou betekenen meer papierwerk, paspoorten en stempels.
Er wordt niet alleen aan de Spaanse kant opgelucht adem gehaald maar ook in Gibraltar zelf waar 95,6% van de inwoners in 2016 tegen afscheiding van de EU en de Brexit stemde.
Gibraltar
Gibraltar is een Brits overzees gebied gelegen aan het zuidelijke eind van het Iberisch Schiereiland bij de ingang van de Middellandse Zee. Het heeft een oppervlakte van 6,8 vierkante km en een noordelijke grens met Andalusië in Spanje. De Rots van Gibraltar is de belangrijkste bezienswaardigheid van het gebied. De economie is vooral gebaseerd op toerisme, financiële diensten en de scheepvaart. De naam komt uit het Arabisch: jabal Tariq: de berg van Tariq, naar de Moorse legerleider Tariq ibn Zijad.
Gibraltar werd in 1704 tijdens de Spaanse Successieoorlog door een Engels-Nederlandse troepenmacht op Spanje veroverd. Het gebied werd vervolgens in 1713 onder de Vrede van Utrecht “voor altijd” overgedragen aan het Koninkrijk Groot-Brittannië. Het was een belangrijke basis voor de Royal Navy.
De soevereiniteit van Gibraltar is een belangrijk twistpunt van de Brits-Spaanse relatie omdat Spanje aanspraak maakt op Gibraltar. Gibraltarezen verwierpen voorstellen voor Spaanse soevereiniteit bij referenda in 1967 en opnieuw in 2002. Volgens de Gibraltarese grondwet van 2006 regelt Gibraltar zijn eigen zaken, hoewel sommige bevoegdheden, zoals defensie en buitenlandse zaken, de verantwoordelijkheid blijven van de regering van het Verenigd Koninkrijk.