Spanje is een land dat de inwoner en bezoeker eigenlijk alles te bieden heeft. Spanje is véél meer dan de populaire kustplaatsen langs de Middellandse Zee of het massatoerisme op de populaire eilanden want Spanje is ook natuur, cultuur, geschiedenis, gastronomie, rust, avontuur en veel meer. Met onze rubriek 10x willen we meer aandacht geven aan het andere en voor veel mensen onbekende Spanje.
Spanje kent in totaal 48 vermeldingen op de Unesco Werelderfgoedlijst waarvan er 42 cultureel zijn, 4 met de natuur te maken hebben en 2 gemixte. Op Italië na zijn dat de meeste UNESCO Werelderfgoed vermeldingen ter wereld maar de vraag is ken jij ze allemaal? We zullen ze niet allemaal opnoemen (dat hebben we HIER en HIER al gedaan) maar dit keer kijken we naar 10x onbekende UNESCO Werelderfgoed vermeldingen.
1. Palmeral van Elche (Valencia regio)
De Palmeral van Elche, een landschap van bosjes en dadelpalmen met uitgebreide irrigatiesystemen, is formeel aangelegd op het moment dat de islamitische stad Elche werd gesticht in de 10e eeuw na Christus. Een groot deel van het Iberisch schiereiland was in die tijd Arabisch. De Palmeral is een oase, een systeem voor agrarische productie in droge gebieden.
De palmentuin is een typisch kenmerk van Arabische landbouwpraktijken die naar Europa zijn gebracht tijdens de islamitische bezetting. De teelt van dadelpalmen in Elche bekend sinds de Iberische tijden (rond de 5e eeuw voor Christus) en het oude irrigatiesysteem is nog steeds in werking.
2. Prehistorische petrogliefen (Castilië en León)
De twee plaatsen met prehistorische petrogliefen in de Côa-vallei (Portugal) en Siega Verde (Spanje) bevinden zich aan de oevers van de rivieren Agueda en Côa, zijrivieren van de rivier de Douro. Ze bewijzen dat het gebied sinds het einde van de oude steentijd onafgebroken door mensen werd bewoond.
Er zijn honderden plekken te vinden waarin gedurende meerdere millennia duizenden dierfiguren zijn gekerfd (5.000 in Foz Côa en ongeveer 440 in Siege Verde). Hierbij werd zowel in de grotten als daarbuiten dezelfde expressieve stijl gebruik. Het gebied geldt daardoor als het meest opmerkelijke ‘openluchtmuseum’ van Paleolithische kunst op het Iberisch schiereiland.
3. Renaissance ensembles van Úbeda en Baeza (Andalusië)
De twee kleine steden Úbeda en Baeza in het zuiden van Spanje dateren uit de Moorse 9e eeuw en uit de Reconquista in de 13e eeuw. De steden maakten een belangrijke ontwikkeling door tijdens de 16e eeuw toen ze gerenoveerd werden naar de maatstaven van de Renaissance.
De nieuwe architectonische opvattingen maakten deel uit van de humanistische ideeën uit Italië die in Spanje geïntroduceerd werden in die tijd. Hun renaissance bouwstijl en stadsstructuur hebben grote invloed gehad op de architectuur in Latijns Amerika.
4. Romeinse muren van Lugo (Galicië)
De muren van Lugo werden in het laatste deel van de 3e eeuw gebouwd om de Romeinse stad Lucus Augusti te verdedigen. Het hele bouwwerk is intact gebleven en vormt het mooiste voorbeeld van laat Romeinse vestingwerken in West-Europa. De muren hebben een Romeinse oorsprong, maar maakten ook de problematische middeleeuwen en vernieuwende 19e eeuw mee. Hierdoor verenigt deze monumentale constructie van meer dan 2 kilometer lang de bewijzen en facetten van de evolutie van een stad; van het oorspronkelijke Lucus Augusti naar de stad Lugo (zelf overigens ook een historisch en artistiek geheel).
5. Routes naar Santiago de Compostela (Verschillend)
In 1987 riep de Raad van Europa Santiago de Compostela uit tot de eerste Europese Culturele route. Deze route langs de Frans-Spaanse grens was – en is nog steeds – de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Langs de route liggen ongeveer 1.800 religieuze en seculiere gebouwen die historisch interessant zijn.
De route speelde tijdens de middeleeuwen een fundamentele en stimulerende rol bij de culturele uitwisseling tussen het Iberisch schiereiland en de rest van Europa. De Route naar Santiago de Compostela getuigt van de kracht van het christelijk geloof onder mensen van alle rangen en standen in heel Europa. In 2015 werd de site uitgebreid met een aantal zeer oude routes naar de pelgrimsstad.
6. San Cristóbal de La Laguna (Tenerife, Canarische Eilanden)
San Cristóbal de La Laguna werd in 1497 gesticht door Alonso Fernández de Lugo. De stad op de Canarische Eilanden bestaat uit de oorspronkelijke bovenstad en de (aangelegde) onderstad. Het was het eerste ‘ideale stadsgebied’ ingericht volgens filosofische principes. Zo is het stadsontwerp gebaseerd op navigatie en de wetenschap van die tijd.
Verder is de stad het voorbeeld van een nieuwe vreedzame, maatschappelijke ordening, geïnspireerd door oude religieuze concepten. San Cristóbal de La Laguna was de eerste niet-versterkte Spaanse koloniale stad en het stedenbouwkundig ontwerp ervan stond model voor veel koloniale steden in Amerika.
7. Toren van Hercules (A Coruña, Galicië)
De Toren van Hercules heeft sinds de 1e eeuw na Christus als vuurtoren en oriëntatiepunt gediend voor de ingang van de haven La Coruña in noordwest Spanje. In die tijd bouwden de Romeinen de toren onder de naam Farum Brigantium. De toren staat op een 57 meter hoge rots en is 55 meter hoog. Hiervan is 34 meter Romeinse metselwerk en 21 meter werd geconstrueerd tijdens een 18e-eeuwse restauratie. Aan de basis van de toren grenst een rechthoekig Romeins gebouw. Verder kent het torengebied een beeldenpark – de Monte dos Bicos rotstekeningen uit de ijzertijd – en een islamitische begraafplaats.
8. Vizcaya brug (Baskenland)
De Vizcaya brug werd ontworpen door de Baskische architect Alberto de Palacio en voltooid in 1893. De 45-meter hoge brug met zijn spanwijdte van 160 meter, brengt de 19e-eeuwse manier van ijzerbewerking samen met de toen nieuwe lichtgewicht technologie van gedraaide staalkabels.
Het was de eerste brug ter wereld waarover mensen en verkeer zich via een hoog hangende gondel verplaatsten. De brug stond model voor veel soortgelijke bruggen in Europa, Afrika en Amerika, waarvan er nog maar een paar bestaan. Door de innovatieve toepassing van lichte, gedraaide staalkabels wordt de brug beschouwd als een vooraanstaande ijzeren constructie van de Industriële Revolutie.
9. Las Médulas (Castilië en León)
Het noordwestelijke deel van het Iberisch schiereiland werd als laatste door de Romeinen veroverd. In de 1e eeuw na Christus begonnen de Romeinse keizerlijke autoriteiten met het winnen van goud in deze regio, waarbij ze een op waterkracht gebaseerde techniek gebruikten.
Na twee eeuwen werken op de plaatsen met goudafzetting, vertrokken de Romeinen en lieten een verwoest landschap achter. Aangezien er geen verdere industriële activiteiten waren in het gebied, zijn de dramatische sporen van deze opmerkelijke oude technologie nog te zien als ‘gezichten’ in de berghellingen en de uitgestrekte gebieden, die tegenwoordig gebruikt worden voor de landbouw.
10. San Millán Yuso en Suso kloosters (La Rioja)
De kloostergemeenschap gesticht door Sint Millán werd halverwege de 6e eeuw een bedevaartsoord. De prachtige Romaanse kerk in Suso werd gebouwd ter ere van de heilige en staat er nog steeds. In de vroeg 16e eeuw kreeg de kloostergemeenschap een nieuw onderkomen in de vorm van het nieuwe klooster van Yuso, gelegen boven het oudere complex.
De architectuur van de kloosters bestaat uit Mozarabische, Visigotische, middeleeuwse, renaissance en barok stijlen. De Spaanse geschreven en gesproken taal is geboren in deze kloosters; de eerste literatuur in het Castiliaans werd hier geschreven en ontwikkelde zich tot een van de meest gesproken talen ter wereld.