MADRID – De mensenrechten VN-rapporteur Philip Alston heeft gedurende een week de armste delen van Spanje bezocht en heeft na terugkomst aangegeven dat hij geschokt is door wat hij heeft gezien. In een rapport heeft hij voor de Verenigde Staten de harde waarheid over de armoede en extreme armoede in de Spaanse maatschappij blootgelegd.
Volgens de speciale afgezant van de VN leeft een groot deel van Spanje in armoede of extreme armoede en behoort Spanje volgens hem tot de landen met de meeste armoede binnen de Europese Unie. Terwijl hij bevestigd dat er een reële armoede bestaat in Spanje schrijft Alston ook dat de rijke inwoners en bedrijven de grote begunstigen zijn want ondanks hun rijkdom betalen zij minder belastingen dan voor de crisisjaren.
De VN-rapporteur spreekt over twee verschillende Spanje’s: een land dat Philip Alston ooit (net zoals velen die Spanje bezoeken) heeft leren kennen als toerist, een Spanje met veel cultuur, gastronomie, divers en welvarend en nu na zijn recente officiële bezoek als VN-rapporteur een Spanje met veel armoede en een ongebruikelijk hoog percentage van de bevolking die het moeilijk heeft om te overleven.
In 2018 had 26,1% van de bevolking en 29,5% van de kinderen een risico op armoede en sociale uitsluiting. Meer dan 55% heeft moeilijkheden om financieel het einde van de maand te halen en 5,4% lijdt aan ernstige materiële deprivatie (ontevredenheid). Het werkloosheidspercentage van 13,78% is meer dan het dubbele van het EU-gemiddelde en is hoger dan 30% voor degenen onder de 25 jaar.
De mensenrechten expert zegt dat een deel van de armoede de schuld is van de politieke beslissingen zoals dat de rijken minder belasting zijn gaan betalen de afgelopen jaren terwijl het land 5% minder belastingen int dan andere Europese landen. Tijdens de crisis is de armoede snel gestegen en nu het economisch beter gaat in Spanje zijn de armen net zo arm als toen terwijl de rijken rijker zijn geworden.
Volgens de VN-rapporteur zijn dit de problemen waar Spanje mee te maken heeft:
- wijdverspreide armoede
- een hoge werkloosheid
- een huisvestingscrisis van verontrustende proporties
- een volledig ongepast sociaal beschermingssysteem dat opzettelijk grote aantallen mensen in armoede trekt
- een gescheiden en in toenemende mate anachronistisch onderwijssysteem
- een belastingstelsel dat veel meer voordelen biedt voor de rijken dan voor de armen
- een bureaucratische mentaliteit dat diep geworteld is in vele delen van de administratie die formalistische procedures waardeert boven het welzijn van mensen
Politiek
Het enige positieve dat de VN-rapporteur tijdens zijn bezoek in Spanje heeft ontdekt is dat er een nieuwe linkse coalitieregering is die vastbesloten lijkt te zijn om een sociale rechtvaardigheid te bereiken. Het is echter een grote uitdaging waar een deel van de politiek (rechts en extreem rechts) vanwege andere belangen niet zo graag aan meewerkt.
Volgens de mensenrechten expert is armoede een politieke beslissing en regeringen kunnen als ze dat willen ervoor kiezen om de problemen te overwinnen door een innovatief leiderschap op landelijk, autonoom en regionaal niveau.
Bezoek
De VN-expert bezocht de regio’s Madrid, Galicië, Baskenland, Extremadura, Andalusië en Catalonië en ontmoette mensen die door armoede zijn getroffen, overheidsfunctionarissen van het gemeentelijk, regionaal en centraal niveau evenals activisten, academici en vertegenwoordigers van organisaties van het maatschappelijk middenveld.
Hij bezocht ook tal van gemeenschapscentra en scholen, NGO-kantoren, een centrum voor mensen met een handicap, een centrum voor sociale diensten, een informele regeling voor immigranten, een blok geprivatiseerde huizen, een centrum voor huishoudelijk personeel en verschillende ‘gitanas’ gemeenschappen.
NOTA: Zoals uit veel opmerkingen op Facebook op te maken is vergelijkt men de situatie in Spanje met Nederland en België. Dat is ook geen probleem maar wij hebben het hier over Spanje en vergelijken niet met Nederland en België. Dit artikel is gebaseerd op het bezoek van de VN-rapporteur aan Spanje.