De geruchten over de toekomst van de Spaanse luchtmacht nemen toe. Volgens Spaanse media zou het ministerie van Defensie overwegen om de Amerikaanse F-35 gevechtsvliegtuigen te laten vallen en in plaats daarvan de Turkse KAAN van de vijfde generatie aan te schaffen. Officieel is er nog geen besluit genomen, maar binnen defensiekringen wordt gesproken over een “strategische heroriëntatie”.
Het plan om F-35’s aan te schaffen ligt al maanden stil. De regering in Madrid wil de afhankelijkheid van de Verenigde Staten verminderen en meer investeren in Europese en eigen technologische ontwikkeling. Daarbij wordt gekeken naar samenwerkingen met landen als Frankrijk, Duitsland en Italië binnen het Future Combat Air System (FCAS), het gezamenlijke Europese jachtvliegtuigproject. Spanje overweegt nu of de Turkse KAAN tijdelijk of aanvullend kan dienen tot het FCAS-programma volledig operationeel wordt, wat pas tegen 2040 wordt verwacht.
De Turkse KAAN, ontwikkeld door Turkish Aerospace Industries (TAI), is een stealth-straaljager van de nieuwste generatie met vergelijkbare eigenschappen als de F-35. Het toestel heeft een radarabsorberende coating, moderne avionica en is ontworpen voor zowel luchtgevechten als grondaanvallen. De KAAN maakte begin 2024 zijn eerste testvlucht en wordt gezien als Turkije’s grootste militaire technologische project ooit.
De Turkse luchtmacht heeft inmiddels meerdere prototypes besteld en wil de productie de komende jaren opvoeren. Hoewel het toestel veelbelovend is, is het nog niet operationeel, wat de Spaanse plannen voorlopig vooral hypothetisch maakt. Spanje zou pas op langere termijn kunnen profiteren, wanneer de serieproductie stabiel is en de prestaties van de KAAN volledig zijn aangetoond.
Militaire analisten waarschuwen dat een overstap naar Turkse technologie politieke en operationele gevolgen kan hebben. Spanje is sterk geïntegreerd in NAVO-systemen, die grotendeels gebaseerd zijn op Amerikaanse apparatuur. Een keuze voor de KAAN zou daarom extra aanpassingen vereisen en mogelijk de interoperabiliteit beïnvloeden.
Tegelijkertijd zien voorstanders juist kansen: Turkije werkt steeds nauwer samen met Europese partners, en de KAAN zou goedkoper kunnen zijn dan de F-35. Bovendien zou Spanje hiermee een signaal afgeven dat het niet uitsluitend afhankelijk wil zijn van Amerikaanse wapensystemen.
Tot een officiële bevestiging blijft alles echter bij speculatie. Het ministerie van Defensie heeft alleen verklaard dat “alle opties worden onderzocht” en dat de uiteindelijke beslissing pas wordt genomen als de technische evaluaties zijn afgerond.