Op 1 december begon de meteorologische winter in Spanje, die loopt van december tot februari. Maar het koude weer is opvallend afwezig, met temperaturen die voor deze tijd van het jaar normaal zijn en zeer beperkte vorst. Wat is er aan de hand? De data laten een harde realiteit zien: het aantal dagen met vorst is bijna overal in Spanje afgenomen sinds de jaren 60. Spanje raakt langzaam maar zeker haar vorst kwijt.
Laten we eerst eens kijken naar wat we precies bedoelen met vorst. In meteorologische termen spreken we van vorst wanneer de temperatuur gelijk is aan of lager dan 0 graden. Deze criteria worden gebruikt omdat het objectief is, hoewel er soms ijs kan ontstaan bij temperaturen boven 0 graden. Dus hoe heeft de website eltiempo de data geanalyseerd? Ze hebben het gemiddelde aantal dagen met vorst per jaar berekend en vervolgens de decennia vergeleken.
De beschikbare data beslaan de periode 1960-2022 en stations met meer dan 10% ontbrekende data en stations zonder vorst (zoals Cádiz) zijn uitgesloten. Met deze data in de hand hebben we de decennia 1961-1970 en 1971-1980 vergeleken met de meest recente periode 2013-2022. Hoewel er verschillen zijn (de jaren 70 waren kouder), is er één duidelijke trend te zien: het aantal dagen met vorst in Spanje is over het algemeen met 30% tot 40% afgenomen.
Om dit nog beter te begrijpen, hebben de weerexperts een tabel gemaakt met de gemiddelde aantallen dagen met vorst per decennium voor verschillende regio’s in Spanje. Hieruit blijkt dat bijna alle regio’s een daling laten zien in het aantal dagen met vorst. Zo was er in de decennia 1961-1970 gemiddeld 41 dagen met vorst in Madrid, terwijl dit in de decennia 2013-2022 slechts 25 dagen waren. In Barcelona daalde het aantal dagen met vorst van 26 naar 14 en in Valencia van 17 naar 9. Deze trend is ook te zien in andere delen van Spanje, zoals Sevilla, Bilbao en Zaragoza. Alleen in de noordelijke regio’s zoals Galicië en Asturië is er geen significante verandering te zien in het aantal dagen met vorst.
| Regio | Decennium 1961-1970 | Decennium 1971-1980 | Decennium 2013-2022 |
|---|---|---|---|
| Madrid | 41 | 37 | 25 |
| Barcelona | 26 | 22 | 14 |
| Valencia | 17 | 15 | 9 |
| Sevilla | 28 | 24 | 16 |
| Bilbao | 63 | 54 | 37 |
| Zaragoza | 38 | 33 | 22 |
Deze cijfers laten zien dat het aantal dagen met vorst in Spanje aanzienlijk is afgenomen. Dit heeft grote gevolgen voor de landbouw, de natuur en de economie van het land.
Negatieve gevolgen
Het afnemen van vorst heeft niet alleen invloed op het dagelijks leven, maar ook op de landbouw en de natuur. Vorst speelt namelijk een belangrijke rol bij het bestrijden van ziektes en plagen in gewassen. Door de afname van vorst kunnen deze ziektes en plagen zich sneller verspreiden, wat kan leiden tot lagere opbrengsten en hogere kosten voor boeren. Ook heeft vorst een positief effect op de bodemstructuur, doordat het de grond losmaakt en zo zorgt voor een betere waterafvoer en beluchting. Zonder vorst kan de grond dichtslaan en kan er wateroverlast ontstaan.
Daarnaast heeft het afnemen van vorst ook invloed op de natuur. Veel planten en dieren zijn afhankelijk van vorst om te overleven. Zo hebben sommige bomen en struiken vorst nodig om hun bloei- en groeicyclus te reguleren. Ook veel insecten en andere kleine dieren overwinteren in de grond of tussen bladeren en hebben vorst nodig om te overleven. Als er minder vorst is, kan dit leiden tot een verstoring van het ecosysteem en het uitsterven van bepaalde soorten.
Tot slot heeft het afnemen van vorst ook economische gevolgen. Zo kan het toerisme in de wintermaanden worden beïnvloed, aangezien veel mensen juist naar Spanje komen voor de zon en warmte. Ook kan het leiden tot hogere energiekosten, omdat er minder vraag is naar verwarming en isolatie in gebouwen.