Als het emigreren naar Spanje al soms een ingewikkelde kwestie is dan is het naar informatie zoeken over het pensioen in Spanje ook niet makkelijk. Dankzij de inzet van JC Costa Blanca hebben we het onderstaande overzicht kunnen samenstellen. Aangezien het pensioen een ingewikkeld iets is, is het altijd raadzaam om een specialist in te schakelen.
Een van de belangrijkste vragen waar een emigrant mee zit is het volgende. Je hebt voorafgaand aan je emigratie naar Spanje in Nederland of België gewoond en/of gewerkt. Vervolgens ben je gaan werken in Spanje. Hoe en wanneer bouw je pensioen op in Spanje? En hoe werkt dat dan?
Veel Nederlanders hebben voorafgaand aan de emigratie naar Spanje in Nederland gewoond en/of gewerkt.
- Daarmee is er recht op Nederlands ouderdomspensioen (AOW).
- Dit deel is opgebouwd tot en met het moment van uitschrijving uit Nederland.
- Het wordt uitbetaald op het moment dat de pensioengerechtigde leeftijd in Nederland wordt bereikt.
Veel Belgen hebben voorafgaand aan de emigratie naar Spanje in België gewerkt.
- Over de gewerkte jaren in België is staatspensioen opgebouwd.
- Het opgebouwde pensioen wordt uitbetaald op het moment dat de pensioengerechtigde leeftijd in België wordt bereikt.
1- Hoe bouw je een staatspensioen/AOW op?
- In Nederland bouw je ouderdomspensioen (AOW) op als je in Nederland woont en/of werkt. De AOW-opbouw begint 50 jaar voorafgaand aan je pensioengerechtigde leeftijd.
- In België bouw je staatspensioen op als je in België werkt en premies afdraagt.
- In Spanje bouw je staatspensioen op als je in Spanje werkt en premies afdraagt.
NEDERLAND
2- Bouw ik AOW op als ik in Spanje ga wonen of werken?
Wanneer je in Spanje gaat wonen, bouw je vaak geen AOW op. Je bent dan namelijk niet meer verplicht verzekerd voor de Algemene Ouderdomswet (AOW). Woon je in Spanje en werk je in Nederland? Dan ben je meestal wel verzekerd voor de AOW.
3- AOW lager als je in Spanje werkt?
Wanneer je in Spanje werkt, doordat je emigreert, ben je niet meer verzekerd voor de AOW. Voor ieder jaar dat je niet verzekerd bent, wordt je AOW met 2% gekort. Dit kan je voorkomen door je vrijwillig te verzekeren voor de AOW via de SVB in Nederland.
BELGIË
4- Bouw ik (staats)pensioen op als ik in Spanje ga wonen of werken?
Wanneer je in Spanje gaat wonen en werken, doordat je emigreert, bouw je geen staatspensioen in België meer op. Heb je naast je staatspensioen een particuliere pensioenverzekering afgesloten? Informeer naar de voorwaarden en mogelijkheden om deze voort te zetten.
SPANJE
5- Kan ik in Spanje staatspensioen opbouwen?
Vanaf één volledig jaar werken, bouw je het recht op pensioen op als:
- Je werkt in loondienst en op je salaris wordt premie voor pensioen ingehouden of
- Je werkt als zelfstandige (autónomo) in Spanje en je draagt premie voor pensioen af aan Instituto Nacional de la de Seguridad Social (INSS)
6- Wat is de pensioengerechtigde leeftijd in Spanje?
- Wettelijke pensioengerechtigde leeftijd is 67 jaar
- Je kunt nog op 65-jarige leeftijd met pensioen als je 37 jaar en 3 maanden of meer in Spanje gewerkt hebt (jaar 2021). De eis m.b.t. aantal gewerkte jaren gaat de komende jaren omhoog.
- Vanaf 2027 kun je in Spanje op 65-jarige leeftijd met pensioen als je 38 jaar en 6 maanden gewerkt hebt.
7- Op hoeveel staatspensioen heb je recht in Spanje?
In Spanje moet je minimaal 15 jaar gewerkt hebben om recht te hebben op Spaanse ouderdomspensioen. De hoogte van het staatspensioen wordt gebaseerd op de premie die jij hebt afgedragen. Het staatspensioen kent wel een maximum.
- Je hebt recht op 50% staatspensioen als je 15 jaar gewerkt hebt en premies afgedragen aan INSS. Voorwaarde is wel dat van die 15 jaar, twee jaar moet liggen binnen de 15 jaar direct voorafgaand aan de pensioengerechtigde leeftijd. Voor elk jaar dat je meer werkt dan 15 jaar, stijgt jouw opbouw procentueel met een kleine 2% per jaar.
- Je hebt recht op 100% staatspensioen in Spanje als je aan de eis m.b.t. het aantal gewerkte jaren voldoet (zie punt 2 hierboven)
!! BELANGRIJK VOOR RESIDENTEN UIT BELGIË EN NEDERLAND !!
Je hebt ook recht op staatspensioen in Spanje naar evenredigheid, als:
- Je minimaal één volledig jaar gewerkt hebt in Spanje en premies hebt afgedragen EN
- Je totaal in Europa opgebouwde staatspensioen/AOW jaren op dit moment (2021) minimaal 15 jaar is.
Want volgens Europese richtlijnen tellen de jaren, die je in andere EU-landen gewerkt hebt, mee voor je pensioenrechten in Spanje.
Dus de jaren die je in Nederland gewoond hebt en AOW hebt opgebouwd, tellen mee voor je pensioenrechten in Spanje.
Dus de jaren die je in België gewerkt hebt, tellen mee voor je pensioenrechten in Spanje.
8a- Emigreren vanuit Nederland naar Spanje – Voorbeeld –
Je bent nu 47 jaar.
Jouw pensioengerechtigde leeftijd in Nederland is 67 jaar.
Bij vertrek uit Nederland heb je 30 jaar AOW opgebouwd[1] (vanaf 17 jaar tot 47 jaar).
In Spanje ga je 10 jaar werken.
Wanneer en waarop heb je recht in Spanje?
- In Spanje moet je 15 jaar gewerkt hebben om recht te hebben op ouderdomspensioen
- Normaal gesproken zou je in deze situatie niet in aanmerking komen voor pensioen in Spanje
- Maar de Spaanse pensioeninstantie moet ook rekening houden met de jaren die je in Nederland hebt gewerkt / gewoond
- In totaal kom je uit op 40 jaar (30 jaar Nederland en 10 jaar Spanje)
- Voor Spanje betekent dit dat je recht op volledige pensioen (100%) want je hebt meer dan 38 jaar en 6 maanden gewerkt
- Je voldoet aan de eis m.b.t. aantal gewerkte jaren (zie punt 6) en daarmee is jouw pensioenleeftijd in Spanje 65 jaar
Hoe gaat het vervolgens in zijn werk?
Stap 1: Op 65 jarige leeftijd vraag je pensioen aan bij INSS in Spanje
Stap 2: INSS vraagt jouw gegevens op in Nederland
Stap 3: Nederland en Spanje gaan het bedrag waar jij recht op hebt uitrekenen (zie hieronder punt 9)
Stap 4: 10/40 deel wordt door Spanje uitbetaald vanaf je 65e
Stap 5: Het Nederlandse deel ontvang je op jouw pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar
8b- Emigreren vanuit België naar Spanje – Voorbeeld –
Je bent nu 47 jaar.
Jouw pensioengerechtigde leeftijd in België is 67 jaar.
vertrek uit België heb je 25 jaar in België gewerkt.
In Spanje ga je 10 jaar werken.
Wanneer en waarop heb je recht in Spanje?
- In Spanje moet je 15 jaar gewerkt hebben om recht te hebben op ouderdomspensioen
- Normaal gesproken zou je in deze situatie niet in aanmerking komen voor pensioen in Spanje
- Maar de Spaanse pensioeninstantie moet ook rekening houden met de jaren die je in België hebt gewerkt
- In totaal kom je uit op 35 jaar (25 jaar België en 10 jaar Spanje)
- Voor Spanje betekent dit dat je geen recht op volledige pensioen want je hebt nog geen 38 jaar en 6 maanden gewerkt
- Je voldoet niet aan de eis m.b.t. aantal gewerkte jaren en daarmee is jouw pensioenleeftijd in Spanje 67 jaar
Hoe gaat het vervolgens in zijn werk?
Stap 1: Op 65 jarige leeftijd vraag je pensioen aan bij INSS in Spanje
Stap 2: INSS vraagt jouw gegevens op in België
Stap 3: België en Spanje gaan het bedrag waar jij recht op hebt uitrekenen (zie hieronder punt 9)
Stap 4: 25/35 deel wordt door België uitbetaald vanaf je 67e
Stap 5: Het Spaanse deel ontvang je op jouw pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar!
9- Berekening van het pensioen bij werken/wonen in Spanje, België en Nederland
De pensioeninstanties van ieder land rekenen afzonderlijk jouw pensioen uit en maken daarvoor twee berekeningen: pensioen pro rato en het onafhankelijk pensioen. Ieder land maakt dus deze twee berekeningen. Daarna kijkt men per land welk pensioen het hoogste is.
Stap 1: De berekeningen
Berekening 1
- Wat zou jij ontvangen als je alle jaren in één land hebt gewerkt/gewoond (het theoretisch bedrag).
- Daarna wordt het theoretische bedrag aangepast op grond van het daadwerkelijke aantal gewoonde/gewerkte jaren in dat land (het pensioen pro rato).
Berekening 2
Wat zou je ontvangen op basis van de nationale pensioenregeling/AOW van het land (het onafhankelijk pensioen). Voorwaarde voor deze berekening is dat je moet voldoen aan de pensioeneisen per land.
Stap 2: Het bepalen van het bedrag
De pensioeninstantie per land kijkt vervolgens welk pensioen hoger is: het pensioen pro rato of het onafhankelijke pensioen. Jij ontvangt altijd het hoogste bedrag per land.
Van de pensioeninstanties ontvang je een speciaal document, het P1-formulier, met de beslissing en een toelichting.
10- Hoe vraag je als Spaanse resident je pensioen aan?
- Je moet je pensioen aanvragen in het land waar je woont dus in Spanje
- In Spanje ga je naar het INSS
- Spanje zal:
- Als je in Spanje gewerkt hebt jouw gewerkte jaren in Spanje invullen en jouw gegevens vanuit België of Nederland opvragen.
- Als je nooit gewerkt hebt in Spanje wordt de aanvraag automatisch doorgestuurd naar België of Nederland. In dit geval kun je in Nederland ook jouw AOW rechtstreeks aanvragen via de SVB.
TIP: Vraag je pensioen tenminste 6 maanden voorafgaand aan je pensioenleeftijd aan, de procedure kan lang duren.
Voor Nederlanders geldt dat zij automatisch bericht ontvangen vanuit de SVB 5 maanden voor de pensioengerechtigde leeftijd.Geen bericht ontvangen? Neem dan zelf actie!
11- Pensioen in relatie tot zorg
Wil je als gepensioneerde of uitkeringsgerechtigde van Nederland of België gebruikmaken van zorg in Spanje, dan moet je als verdragsgerechtigde geregistreerd worden. Je hebt het document S1/ formulier 121 hiervoor nodig.
Als Nederlander wordt door het CAK maandelijks een ¨buitenlandbijdrage¨ ingehouden op je AOW/pensioen voor zorg in Spanje. Als verdragsgerechtigde behoud je recht op zorg in Nederland (men noemt dit pensioenlandzorg).
Als Belg betaal je jaarlijks een bedrag aan jouw ziekenfonds en je blijft volledig verzekerd voor zorg in België.
A- Heb je gewerkt in Spanje en je hebt recht op een Spaans pensioen?
Vanaf het moment dat het Spaanse pensioen aan jou wordt uitbetaald, heb je automatisch recht op gratis zorg in Spanje via de Seguridad Social. Je hebt het document S1/ forumier 121 NIET nodig!
Via de Seguridad Social kun je een Tarjeta Sanitaria Europea (Europese Verzekeringskaart / EHIC pasje) aanvragen en daarmee heb je recht op dringende en spoedeisende zorg binnen Europa.
B- Je hebt gewerkt in Spanje, maar nog nooit je Spaanse pensioen aangevraagd?
Stap 1: Vraag Spaans pensioen alsnog aan bij INSS in Spanje
(Bij de aanvraag NIET vermelden, dat je al een pensioenuitkering vanuit Nederland of België ontvangt)
Stap 2: INSS vult het Spaanse deel in en vraagt jouw gegevens in Nederland of België op
Stap 3: Nadat het Spaanse pensioen is toegekend
– kun je als Nederlander vervolgens het CAK informeren dat je geen verdragsgerechtigde meer bent en geen buitenland bijdrage meer gaat betalen.
– kun je als Belg je ziekenfonds mededelen de jaarlijkse bijdrage niet meer te betalen.
NB: Bewust praten we over kun je want het is aan jou of je de keuze wilt maken om de directe toegang tot zorg in Nederland of België te gaan beëindigen. Het stopzetten van bovengenoemde inhouding/ bijdrage wordt niet automatisch gedaan. Als je besluit om de inhouding/bijdrage te stoppen, heb je ook geen recht meer op zorg in Nederland of België
Nawoord
Zoals ook de VBNGB in haar artikel schreef veel adviseurs in Spanje zijn niet volledig op de hoogte van de pensioenregeling in Spanje en al helemaal niet in relatie tot reeds opgebouwde pensioenrechten/gewerkte jaren buiten Spanje.
Heb je hulp of advies nodig? Wij helpen jou graag verder! Neem contact op met JC Costa Blanca, jouw consulent!
Bronvermeldingen
1. VBNGB Artikel: INSS pensioen voor Nederlanders met werkantecenten in Spanje
2. Website europa.eu: Pensioen/ AOW in het buitenland
3. Website Europese Commissie: Pensioenen
[1] AOW opbouw begint 50 jaar voorafgaand aan je pensioengerechtigde leeftijd. In dit voorbeeld is de pensioengerechtigde leeftijd 67 jaar. AOW opbouw begint met 17 jaar (=67-50). AOW opbouw eindigt bij uitschrijving uit Nederland op leeftijd van 47 jaar. AOW opbouw is van 17 tot en met 47 is 30 jaar