MADRID – De overstromingen in delen van Duitsland, België en Nederland afgelopen zomer (juli 2021) hebben ervoor gezorgd dat banken na gaan denken over het overstromingsrisico en de waardes van huizen. De Nederlandsche Bank (DNB) pleit ervoor dat klimaatrisico’s zoals de kans op overstromingen meegenomen moeten worden in de waardering van woningen en kantoren. Maar hoe is dat in Spanje waar regelmatig overstromingen plaatsvinden en er beelden te zien zijn van ondergelopen straten, pleinen en huizen geregeld?
In Spanje komt het vaker voor dat er overstromingen plaatsvinden wanneer stortregens ervoor zorgen dat normaal gesproken droge rivierbeddingen vollopen en voor veel ellende en schade zorgen of rivieren buiten hun oevers treden. Beelden van overstromingen zijn elk jaar weer te zien bij de televisiejournaals en het lijkt erop dat men er aan gewend raakt in Spanje.
Dat neemt echter niet weg dat het net zoals in andere landen een probleem is, of dat nu wel of niet te maken heeft met de klimaatverandering. Feit is dat de klimaatcrisis ervoor zal zorgen dat er vaker stortregens voor zullen komen in Spanje en ook steeds heftiger zullen worden waardoor de kans op overstromingen alleen maar zal toenemen. Maar het is niet alleen de klimaatcrisis die voor gevaarlijke omstandigheden zorgt, ook de mens heeft daarvoor gezorgd.
Niet alles is namelijk de schuld van het klimaat want veel woningen, gebouwen en wegen zijn aangelegd in gebieden die bekend staan als overstromingsgebieden of waar de kans op overstromingen groot is. Het is vaak te zien dat gebouwen in de natuurlijke uiterwaarden van rivieren zijn geplaatst waardoor het risico op overstromingen alleen maar toeneemt.
Naar schatting zijn er in Spanje ongeveer 50.000 huizen gebouwd in gebieden waarvan men weet dat deze kunnen en zullen overstromen. Het verschil met andere landen zoals Duitsland of Oostenrijk is dat de regelgeving voor de bouw in risicogebieden in Spanje pas laat geïntroduceerd werd, vlak na de bouwcrisis in 2008.
Spanje heeft dus op veel plaatsen te maken met twee problemen: de verstedelijking van overstromingsgebieden met slechte stadsplanning en de klimaatverandering. Overstromingen van rivieren komen ook in Spanje steeds vaker voor omdat er meer en hevige regenval plaatsvindt. In sommige gebieden is de terugkeerperiode van overstromingen korter geworden van 100 of 200 jaar naar 10 of 15 jaar.
Volgens een onderzoek zijn de provincies Cádiz, Girona en Valencia het meest getroffen door overstromingen en is de terugkeerperiode al ingekort naar 10 jaar. In Spanje bedraagt de schade veroorzaakt door overstromingen en stortregens de de afgelopen zeven jaar al bijna 154 miljoen euro.
In het Nationaal Waterbouwkundig Plan (Plan Hidrológico Nacional) staat in artikel 28, dat verwijst naar de stadsplanning dat blootstaat aan overstromingen, dat de Spaanse staat “constructies en andere voorzieningen die zich in een openbaar waterbouwkundig domein en in overstromingsgebieden bevinden moet verwijderen omdat ze een ernstig risico vormen voor mensen en eigendommen”.
Ondertussen is het Ministerio para la Transición Ecológica y el Reto Demográfico bezig met het aanpassen van de Planes de Gestión del Riesgo de Inundación (PGRI) waarvoor in de periode 2022-2027 ruim 2 miljard euro vrijgemaakt is om het gevaar op overstroming te verminderen. Volgens een eigen onderzoek van het Ministerie leven er minstens 2,5 miljoen inwoners van Spanje in gebieden waar overstromingen plaats kunnen vinden waarvan een half miljoen in gebieden met hoog risico. Dat risico is alleen maar toegenomen in de jaren 1998-2008 toen er overal woningen werden gebouwd omdat er toen geen verplichting was om landkaarten met risico’s uit te voeren.
Het is ons echter niet bekend of het feit dat woningen gebouwd in uiterwaarden of overstromingsgebieden gebouwd zijn in waarde dalen en of deze daadwerkelijk verwijderd worden.
