Marokko is nu de voornaamste tomaten leverancier aan het Verenigd Koninkrijk, voorbijgaand aan Nederland en Spanje. Marokko staat nu ook als tweede grootste tomaten leverancier aan de Europese Unie, boven Italië. Verwacht wordt dat Nederland zijn productie en concurrentiekracht volgend seizoen zal herstellen. Voor Spanje is het echter cruciaal om niet per se meer te produceren, maar vooral kwalitatiever te produceren.
Kwalitatief beter produceren is essentieel voor winstgevendheid en het behoud van klanten. Spaanse producenten zien kansen in het benutten van hun locatievoordeel en betrouwbaarheid. Ze stellen voor om samenwerkingsverbanden aan te gaan met plantenveredelaars, marketingorganisaties en detailhandelaren, om zo hun producten exclusief aan te bieden en de opsplitsing van de markt tegen te gaan.
De afgelopen jaren heeft de tomatenproductie in Spanje flink wat terrein verloren. De toenemende concurrentie uit Marokko dat steeds meer naar de EU exporteert, traditioneel gezien de hoofdmarkt voor Spaanse tomaten, is hier de grootste boosdoener van. Marokko heeft de omvang van zijn kastomaten drastisch vergroot. Tien jaar geleden besloeg dit nog 5.500 hectare, maar nu is dat bijna 14.000 hectare; een bijna drievoudige toename in een decennium. In Spanje is dat bijna 8.000 hectare, terwijl dit in Nederland veel kleiner is met 1.600 hectare.
In 2022 was bijna 75% van de totale hoeveelheid tomaten die Marokko naar de EU exporteerde gelijk in volume en waarde. Marokko zond vorig jaar 740.661 ton tomaten naar het buitenland, waarvan 557.605 ton op de Europese markt terecht kwam. Dat is 61,7% meer dan tien jaar geleden. Historisch gezien is Frankrijk de voornaamste koper van Marokkaanse tomaten, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Rusland. Maar sinds de invasie van Oekraïne heeft Nederland Rusland vervangen als koper en zelfs Spanje voorbijgestreefd.
Het Verenigd Koninkrijk, traditioneel een grote afnemer van Spaanse tomaten, neemt in belang af. Inmiddels is Marokko de voornaamste tomaten leverancier voor het VK geworden, zelfs meer dan Nederland dat tot nu de leidende exporteur was. Uit recente cijfers blijkt dat Marokko tot juli 2022 82.499 ton naar het VK exporteerde, Nederland 77.444 ton en Spanje slechts 41.231 ton.
Marokko heeft zich opgewerkt tot de tweede grootste leverancier van tomaten aan de EU en overtreft nu zelfs Italië. Hoewel Spanje aan kop blijft wat betreft productie, ziet het zijn marktaandeel razendsnel afnemen, dus men moet actie ondernemen.