PALMA – Op De Balearen eilanden wordt al maanden gesproken over een mogelijk verbod op de verkoop van woningen aan niet-ingezeten buitenlanders. Dit zou erop gericht zijn om de prijzen van woningen op de eilanden te stabiliseren en te voorkomen dat buitenlanders het vastgoed opkopen en verhuren als toeristenverblijf. Het verbod zou alleen van toepassing zijn op nieuwe verkooptransacties, maar niet op bestaande eigendommen. De centrale regering heeft dat idee eerder al verwezen en aangegeven dat een soortgelijke maatregel binnen de Europese Unie discriminerend is. De Europese Commissie heeft nu ook haar mening gegeven.
De regionale overheid van de Balearen eilanden wist al langer dat een verbod op de verkoop van woningen aan niet-ingezeten buitenlanders juridisch waarschijnlijk niet haalbaar zou zijn. Daarnaast verwachtte de regionale overheid ook dat dit in strijd zou zijn met de EU-regels want EU-inwoners hebben het recht om een woning te kopen in een ander EU-land. Maar na de uitspraak van de Europese Commissie is er toch weer een beetje hoop.
De Europese Commissie heeft namelijk gereageerd op het voorstel om de verkoop van woningen aan niet-ingezetenen op de Balearen te beperken. Mairead McGuiness, de Europese commissaris voor Financiële Diensten en Financiële Stabiliteit, heeft eraan herinnerd dat de huidige wetgeving “beperkingen op kapitaalbewegingen met betrekking tot de aankoop van onroerend goed, inclusief woningen, door niet-ingezeten EU-burgers verbiedt”. Ze heeft echter aangegeven dat er in bepaalde gevallen een mogelijke beperking kan worden overwogen als deze redelijk kan worden verantwoord.
Dit betekent dat lidstaten de aankoop van woningen door niet-inwoners kunnen beperken als er “redenen van openbare orde of veiligheid, of dwingende redenen van algemeen belang die erkend zijn in de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie” bestaan, op voorwaarde dat deze redenen niet discriminerend zijn en evenredig zijn aan het nagestreefde doel. Dit betekent dat ze geschikt moeten zijn om op een coherente en systematische manier het nagestreefde doel te bereiken en niet verder mogen gaan dan wat nodig is om het doel te bereiken.
Er zijn enkele landen zoals Malta, de Aland-eilanden (Finland), Denemarken en Kroatië die wel een uitzondering hebben, maar die waren al opgenomen in het primaire recht van de EU. De Balearen willen een soortgelijke uitzonderingspositite hebben, maar de Spaanse regering zegt dat dit alleen mogelijk zou zijn als er sprake is van gevaar voor de openbare orde of openbare veiligheid. Mocht dat zo zijn dan moeten de uitzonderingen noodzakelijk, evenredig en niet-discriminerend zijn.
De regionale overheid van de Balearen heeft in december 2022 een onderzoekscommissie ingesteld om te onderzoeken of het mogelijk is om een verbod in te stellen op de aankoop van woningen voor personen die minder dan vijf jaar op de eilanden hebben gewoond. Dit komt voort uit de toenemende vastgoedprijzen in de regio.
Volgens woningportaal Idealista was de prijs per vierkante meter eind vorig jaar (2022) 3706 euro/m², een stijging van 10,5% vergeleken met het voorgaande jaar. Hierdoor werd de Balearen de duurste plaats in Spanje om vastgoed te kopen, zelfs duurder dan de Spaanse hoofdstad Madrid met 3122 euro/m² en Catalonië met 2333 euro/m2.
Mogelijk verbod
Er wordt overwogen of er een verbod zal komen voor buitenlanders om vastgoed te kopen op de Balearen eilanden Mallorca, Menorca, Ibiza en Formentera. De coalitie van PSOE, Podemos en Més heeft Canada als voorbeeld genomen, waar op 1 januari een tweejarig verbod op de verkoop van woningen aan niet-ingezetene buitenlanders van kracht is geworden, na een stijging van de huizenprijzen met 44% in minder dan twee jaar.
In de EU-landen Denemarken en Malta geldt een verplichte verblijfsduur van een minimum aantal jaren om een woning te kunnen kopen. Ook buiten de EU hebben Australië en Nieuw-Zeeland beperkingen opgelegd aan de verkoop van een woning aan niet-ingezetene buitenlanders.