Het Speciale Natuurreservaat van de Duinen van Maspalomas op Gran Canaria wordt dagelijks overspoeld door honderden toeristen. Dit unieke woestijnlandschap is geliefd om zijn spectaculaire zonsondergangen, maar het massatoerisme heeft een verwoestend effect op de kwetsbare ecosystemen in het gebied.
De Duinen van Maspalomas beslaan bijna 404 hectare zand en werden in 1987 uitgeroepen tot beschermd gebied. In 1994 kreeg het de status van Speciaal Natuurreservaat vanwege de unieke habitats en ecosystemen. Het doel hiervan is het behoud van deze bijzondere natuurwaarden. Menselijke activiteiten zoals bewoning en massatoerisme zijn hier dan ook verboden, behalve voor wetenschappelijke, educatieve en recreatieve doeleinden.
Helaas trekken de duinen jaarlijks tienduizenden bezoekers die op de hoogste zandheuvels gaan zitten om van het uitzicht te genieten. De meesten van hen realiseren zich niet dat dit grote schade aanricht aan de kwetsbare begroeiing en de stabiliteit van de duinen. Alleen al door het betreden ervan verliest het reservaat zo’n 45.000 kubieke meter zand per jaar, dat in zee belandt.
Sinds 2018 zijn de lokale overheid en het eilandbestuur bezig met een ambitieus project om het duingebied te herstellen. Er zijn looppaden aangelegd, informatieborden geplaatst en deels afgesloten gebieden gemarkeerd. Ook handhaven ze regels en delen ze boetes uit aan bezoekers die de paden verlaten. Helaas is de boete van 150 tot 300 euro niet genoeg om het massatoerisme een halt toe te roepen.
Onderzoek heeft aangetoond dat niet alleen toeristen, maar ook de strandpaviljoens in de buurt bijdragen aan erosie van de duinen. De gebouwen verstoren de windstromen waardoor minder zand het reservaat bereikt. Dit proces draagt bij aan de teloorgang van dit unieke ecosysteem. Er is dringend actie nodig om te voorkomen dat de Duinen van Maspalomas verdwijnen.
Andere bedreigingen
Naast de directe impact van massatoerisme en kustbebouwing zijn er meerdere factoren die het duingebied bedreigen:
- Klimaatverandering zorgt voor temperatuurstijgingen en hevigere stormen, wat de stabiliteit van de duinen aantast.
- Verstedelijking in de regio leidt tot veranderingen in de windstromen en zandtoevoer naar de duinen.
- Luchtvervuiling door het nabijgelegen vliegveld en andere bronnen schaadt de kwetsbare flora en fauna.
- Invasieve exoten zoals de zeehelderkruid en de Canarische goudsbloem verdringen inheemse plantensoorten.
- Overbegrazing door geiten kost het duingebied de vegetatie die de zandverplaatsing beperkt.
Natuurbeschermers pleiten al jaren voor uitbreiding van de rechten en begrenzing van het reservaat:
- Meer gebieden zouden geheel afgesloten moeten worden voor publiek, en alleen onder begeleiding toegankelijk zijn voor rondleidingen.
- Er is 10-20% meer oppervlakte nodig om de duinen te beschermen tegen de heersende windrichtingen en om effectieve maatregelen te kunnen treffen om stabiel en ecologisch gezond te blijven op lange termijn.
- Samenwerking met strandtentexploitanten is nodig om hun impact te beperken, bijvoorbeeld via aanpassing van hun bouwwerken.
Zonder fundamentele uitbreiding van het beleid en de rechten van het reservaatsbestuur, zal het unieke duingebied steeds verder aangetast worden.