De Spaanse regering werkt aan een voorstel om tienduizenden migranten zonder verblijfsvergunning te legaliseren. Het plan richt zich op mensen die zich al vóór 31 december 2024 in Spanje bevinden. Het ministerie van Inclusie heeft dit idee gepresenteerd aan verschillende politieke partijen in een poging brede steun te krijgen voor een wetswijziging.
Volgens het voorstel zouden migranten, zowel uit Afrika als Latijns-Amerikaanse en andere landen, die aantoonbaar vóór het einde van 2024 in Spanje woonden, in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. De exacte criteria moeten nog worden uitgewerkt, maar het zou onder andere kunnen gaan om mensen die al enige tijd in het land verblijven en zich inzetten voor integratie. Er wordt ook gesproken over het belang van arbeidsparticipatie en sociale binding.
Het voorstel heeft betrekking op ongeveer 700.000 migranten zonder verblijfsvergunning die in Spanje wonen. Dat blijkt uit cijfers van het onderzoeksinstituut Funcas, gepubliceerd in mei 2024. De regeling zou specifiek gelden voor mensen die vóór 31 december 2024 op onregelmatige wijze in Spanje verbleven. Ter vergelijking: volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken kwamen er in datzelfde jaar 63.970 migranten Spanje binnen.
Aanleiding voor dit initiatief is een burgerwetvoorstel (Iniciativa Legislativa Popular) dat in maart meer dan 700.000 handtekeningen wist te verzamelen. Daarmee werd opgeroepen tot de legalisering van zo’n 470.000 migranten zonder verblijfsvergunning die momenteel in Spanje verblijven. Hoewel de regering het voorstel formeel heeft aangenomen, wil ze nu zelf de regie houden over de inhoud en praktische uitvoering ervan.
Migranten moeten wel aan een aantal voorwaarden voldoen om legaal in Spanje te mogen blijven. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of iemand een strafblad heeft, of iemand in een kwetsbare situatie zit en hoe iemand kan bewijzen dat hij of zij al in Spanje woont. Deze regels kunnen nog veranderen tijdens de onderhandelingen.
De politieke onderhandelingen bevinden zich in een zeer vroeg stadium. De regering benadrukt dat het proces zorgvuldig moet verlopen en wees op het belang van samenwerking met organisaties die dagelijks met migranten werken. Er is onder meer overleg met de PSOE, Sumar en regionale partijen zoals ERC en Bildu.
Niet alle politieke partijen staan positief tegenover het legaliseringsplan. De conservatieve oppositiepartij PP heeft aangegeven fel tegen te zijn en stelt dat het voorstel illegale migratie juist in de hand werkt. Ook de extreemrechtse partij Vox keert zich krachtig tegen het plan. Ondanks deze kritiek blijft de regering vasthouden aan haar standpunt dat legalisering uiteindelijk gunstig is, zowel voor de betrokken migranten als voor de Spaanse samenleving als geheel.
Als het wetsvoorstel voldoende steun krijgt, zou het al in de loop van 2025 in werking kunnen treden. Tot die tijd blijven de gesprekken doorgaan en werkt het ministerie verder aan de precieze voorwaarden.