Op maandag 21 april 2025 is paus Franciscus op 88-jarige leeftijd overleden in zijn woning, de Casa Santa Marta, gelegen in Vaticaanstad. Zijn overlijden betekent het einde van een pontificaat dat elf jaar heeft geduurd en gekenmerkt werd door hervormingen en ideologische veranderingen binnen de katholieke kerk. Terwijl media speculeren over mogelijke opvolgers, richten we onze aandacht op de Spaanse kandidaten en bekijken we de geschiedenis: hoeveel Spaanse pausen zijn er geweest?
De verkiezing van een nieuwe paus verloopt traditioneel. Kardinalen jonger dan 80 jaar stemmen in beslotenheid in de Sixtijnse Kapel totdat een kandidaat tweederdemeerderheid behaalt. De uitkomst wordt gecommuniceerd via rooksignalen: zwarte rook betekent geen beslissing, witte rook duidt op de verkiezing van een nieuwe paus. Zodra de kandidaat het pausschap aanvaardt, wordt hij gepresenteerd met “Habemus Papam” vanaf het balkon van de Sint-Pietersbasiliek.
Op dit moment heeft het College van Kardinalen 252 leden, waarvan 138 stemgerechtigd zijn voor het komende conclaaf. Enkele mogelijke opvolgers zijn Pietro Parolin (70) uit Italië, Luis Antonio Tagle (67) uit de Filipijnen, Peter Turkson (76) uit Ghana, Matteo Zuppi (69) uit Italië, Peter Erdő (72) uit Hongarije, Pierbattista Pizzaballa (59) uit Italië, Raymond Burke uit de Verenigde Staten (76 jaar), Marc Ouellet uit Canada (80 jaar) en Robert Sarah uit Guinee (79 jaar).
Naast de eerder genoemde kandidaten worden ook vijf Spaanse kardinalen genoemd als mogelijke opvolgers:
- Juan José Omella: De aartsbisschop van Barcelona en voormalig voorzitter van de Spaanse Bisschoppenconferentie. Omella staat bekend om zijn nauwe band met paus Franciscus en zijn steun voor hervormingen binnen de kerk.
- Carlos Osoro: De emeritus aartsbisschop van Madrid en een invloedrijke figuur binnen het Spaanse katholicisme. Zijn pastorale ervaring en nabijheid tot de paus maken hem een potentiële kandidaat.
- Antonio Cañizares: Voormalig aartsbisschop van Valencia en ex-prefect van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten. Daarnaast is hij lid van de Koninklijke Academie voor Geschiedenis.
- Luis Francisco Ladaria Ferrer: Emeritus prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer.
- Ricardo Blázquez: Emeritus aartsbisschop van Valladolid en voormalig voorzitter van de Spaanse Bisschoppenconferentie.
De uiteindelijke keuze voor een nieuwe paus zal afhangen van factoren zoals leeftijd, gezondheid, theologische visie en ervaring binnen de Curie of op het pastorale vlak. Het conclaaf zal niet alleen een administratieve beslissing zijn, maar ook een diepgaande spirituele zoektocht naar de juiste leider voor de katholieke kerk in deze tijd.
Spaanse pausen
Spanje heeft een rijke geschiedenis binnen de katholieke kerk, en door de eeuwen heen hebben tien pausen van Spaanse afkomst de zetel van Sint-Pieter bekleed. Hun invloed varieerde van grote hervormingen tot beruchte politieke intriges, en hun verhalen weerspiegelen de complexe relatie tussen Spanje en het Vaticaan.
De eerste Spaanse paus, Damasus I (366-384), regeerde in de vierde eeuw, een tijd waarin het christendom nog volop in ontwikkeling was. Hij speelde een sleutelrol in het versterken van de kerk en het verspreiden van de Vulgaat, de Latijnse Bijbelvertaling van Hiëronymus. Zijn opvolger, Siricius (384-399), zou de traditie van het priestercelibaat officieel vastleggen, waarmee hij de fundamenten legde voor een kernprincipe van het katholieke priesterschap.
Gedurende de middeleeuwen bleef Spanje zijn stempel drukken op de kerk. Innocentius I (401-417) en Bonifatius I (418-422) waren mogelijk van Spaanse afkomst en hielpen de autoriteit van de paus te verstevigen in een tijd van politieke instabiliteit. Maar het was pas in de veertiende en vijftiende eeuw dat Spaanse pauzen echt in het centrum van de kerkelijke macht stonden. Benedictus XIII (1394-1423), geboren als Pedro de Luna, werd een symbool van het Westers Schisma, een periode waarin meerdere pausen tegelijkertijd claimden de rechtmatige leider van de kerk te zijn. Uiteindelijk werd hij als tegenpaus beschouwd, waardoor zijn erfenis eerder omstreden dan glorieus was.
De meest beruchte Spaanse paus, Alexander VI (1492-1503), afkomstig uit de invloedrijke Borgia-familie, kwam in 1492 op de troon. Zijn pontificaat werd gekenmerkt door nepotisme en politieke intriges, maar ook door een van de belangrijkste verdragen in de geschiedenis: het Verdrag van Tordesillas. Dit document verdeelde de wereld in Spaanse en Portugese invloedssferen, wat de weg vrijmaakte voor de immense koloniale expansie van Spanje.
Tegen het einde van de renaissance volgde Urbanus VII (1590), die slechts dertien dagen paus was voordat hij stierf aan malaria, het kortste pontificaat in de geschiedenis. De laatste Spaanse paus, Benedictus XIII (1724-1730), regeerde in de achttiende eeuw. Hij probeerde hervormingen door te voeren en de corruptie binnen de kerk tegen te gaan, maar ondervond veel weerstand binnen het Vaticaan.
Sindsdien heeft Spanje geen paus meer voortgebracht, maar de invloed van deze tien pausen blijft voelbaar in de geschiedenis van de kerk. Nu de namen van vijf Spaanse kardinalen genoemd worden als mogelijke opvolgers van paus Franciscus, zou Spanje na bijna drie eeuwen opnieuw een paus kunnen leveren.