Elke jaar in de laatste week van augustus transformeert het kleine stadje Buñol, gelegen in de provincie Valencia, in een enorm tomatenoorlog. Het festival, dat La Tomatina wordt genoemd, trekt duizenden mensen van over de hele wereld die allemaal komen om deel te nemen aan dit unieke en kleurrijke spektakel. Maar wat houdt La Tomatina precies in, hoe is het ontstaan, en wat maakt het zo speciaal?
Op woensdag 27 augustus viert Buñol de 78e editie van het wereldberoemde tomatenfestival. Dit jaar staat het evenement geheel in het teken van ‘Tomaterapie’, een boodschap van veerkracht en herstel na de verwoestende DANA–storm die in oktober 2024 de regio Valencia heeft getroffen.
Gedurende het uur dat het tomatengevecht duurt, worden er meer dan 120.000 kilo tomaten ingezet. Terwijl er 22.000 officiële deelnemers met een toegangsbewijs zijn, verwacht de organisatie dat in totaal ongeveer 45.000 bezoekers naar het dorp komen om dit bijzondere evenement te ervaren.
De Tomatina verandert Buñol letterlijk in een rode zee en heeft dit jaar de ambitie om meer te zijn dan slechts een dag vol tomatenplezier. Met het thema ‘Tomaterapie’ wil men het festival presenteren als een symbool van saamhorigheid, blijdschap en herstel—waarden die na de verwoestende storm belangrijker zijn dan ooit tevoren.
De deelnemers werpen rijpe tomaten naar elkaar, wat resulteert in een stad die bedekt is met een dikke laag tomatensap en -pulp. Hoewel het gooien van tomaten misschien eenvoudig lijkt, is La Tomatina allesbehalve een alledaags evenement. De sfeer is feestelijk, de energie is hoog, en de straten van Buñol worden overspoeld door mensen die zich vermaken.
Oorsprong La Tomatina
De oorsprong van La Tomatina is enigszins mysterieus en er circuleren verschillende theorieën over hoe het feest is ontstaan. De meest populaire theorie stelt dat het evenement in 1945 begon, toen een groep jongeren besloot deel te nemen aan een optocht met enorme hoofden – een traditionele parade met grote kartonnen figuren. Ze zochten naar wat avontuur en begonnen spontaan tomaten te gooien die ze bij een nabijgelegen groentekraam vonden. Dit onverwachte tomatengevecht was zo amusant dat het jaar daarop werd herhaald en geleidelijk uitgroeide tot een jaarlijkse traditie.
Gedurende de eerste jaren was het evenement niet officieel en werd het zelfs een paar keer verboden door de autoriteiten. In de jaren vijftig werd La Tomatina echter erkend als een officieel evenement van Buñol, en sinds 1957 wordt het zonder onderbreking gehouden. In de loop der jaren is het uitgegroeid van een lokaal feest naar een wereldberoemd festival dat toeristen van over de hele wereld aantrekt.
Hoe werkt La Tomatina?
Het evenement begint meestal rond 11.00 uur, maar de voorbereidingen beginnen veel eerder. Deelnemers beginnen zich al vroeg in de ochtend te verzamelen in de straten van Buñol. Voordat het tomatengevecht begint, is er een andere traditie genaamd ‘El Palo Jabón’, waarbij een houten paal, ingesmeerd met zeep, wordt opgeklommen door deelnemers in een poging een ham te bereiken die bovenop de paal is geplaatst. Zodra iemand erin slaagt om de ham te pakken, klinkt het startschot voor het tomatengevecht.
Rond 11.00 uur rijden vrachtwagens volgeladen met rijpe tomaten de stad in. De tomaten, meestal afkomstig uit de regio Extremadura, worden speciaal voor het festival geteeld en zijn doorgaans van een lagere kwaliteit, wat betekent dat ze niet geschikt zijn voor consumptie. Het tomatengevecht duurt ongeveer een uur, en tijdens deze tijd is het chaos in de straten van Buñol. Iedereen is bedekt met tomatenpulp, en de straten veranderen in een rode zee van tomatensap.
Ondanks de chaos zijn er enkele regels en veiligheidsmaatregelen die moeten worden nageleefd om ervoor te zorgen dat het evenement veilig en leuk blijft voor iedereen. Enkele van de belangrijkste regels zijn:
- Tomaten moeten worden geplet voordat ze worden gegooid om blessures te voorkomen.
- Het is niet toegestaan om andere objecten te gooien; alleen tomaten mogen worden gebruikt als wapen.
- Deelnemers moeten een veilige afstand houden van de vrachtwagens die de tomaten aanleveren.
- Na het eindsignaal (dat meestal rond 12.00 uur klinkt) moet iedereen stoppen met gooien.
Deze regels zijn ontworpen om ervoor te zorgen dat het evenement zo veilig mogelijk verloopt, ondanks de duizenden mensen die deelnemen aan het tomatengevecht.
La Tomatina is uitgegroeid tot een van de meest iconische festivals van Spanje, niet alleen vanwege de unieke aard van het evenement, maar ook vanwege de sfeer van saamhorigheid en plezier die het uitstraalt. Het is een evenement waar mensen even alle zorgen loslaten en zich volledig kunnen overgeven aan het moment. De combinatie van de traditie, de adrenaline van het gevecht en de vreugde van de deelnemers maakt het een onvergetelijke ervaring.
Bovendien heeft het festival een zekere internationale allure gekregen dankzij de aanwezigheid van toeristen uit alle hoeken van de wereld. Voor velen is deelnemen aan La Tomatina een bucketlist-ervaring, en het biedt een unieke kans om deel te nemen aan een eeuwenoude Spaanse traditie.