In de supermarkt zie je steeds vaker producten met labels zoals ‘bio’, ‘organisch’ of ‘eco’. Maar wat betekenen deze woorden eigenlijk? Het is belangrijk om te weten dat deze termen verwijzen naar hoe het voedsel is geproduceerd en niets zeggen over de voedingsstoffen. Ze geven aan dat de producten met aandacht voor het milieu en dieren zijn gemaakt, maar zeggen niets over de kwaliteit van de voeding.
Hoewel de regels per land kunnen verschillen, zijn er wereldwijd basisprincipes voor biologische landbouw en veeteelt. Deze principes focussen op gezondheid, ecologie en milieubehoud. Het gaat om een manier van produceren die aandacht besteedt aan de gezondheid van de bodem, planten, dieren en consumenten. Biologisch gecertificeerde producten zijn gemaakt en verwerkt volgens specifieke regels die deze principes beschermen.
In de Europese Unie omvatten biologische landbouw– en veeteeltpraktijken onder andere:
- Vruchtwisseling: Het afwisselen van gewassen om de bodemvruchtbaarheid te behouden en ziekten te voorkomen.
- Verbod op chemische pesticiden en synthetische meststoffen: In plaats daarvan mogen natuurlijke bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, gemaakt van planten, dieren of mineralen.
- Strikte beperkingen op het gebruik van antibiotica bij vee: Antibiotica mogen alleen worden ingezet wanneer het absoluut noodzakelijk is voor de gezondheid van het dier.
- Verbod op genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s): Dit geldt zowel voor de teelt van gewassen als voor dierlijke producten.
- Gebruik van lokale hulpbronnen: Dit omvat het toepassen van natuurlijke meststoffen en het voeren van dieren met lokaal geproduceerd voer.
- Vrije uitloop voor vee: Dieren moeten toegang hebben tot buitenruimtes en worden gevoed met biologisch voer.
- Dierhouderijpraktijken aangepast aan de behoeften van het dier: Dit betekent onder andere voldoende ruimte en geschikte leefomstandigheden.
Het naleven van deze praktijken wordt gecontroleerd door certificeringsinstanties die ervoor zorgen dat producten met een biologisch label daadwerkelijk aan de gestelde eisen voldoen. Het doel is een duurzame productie die het milieu respecteert en bijdraagt aan het welzijn van mens en dier.
Het is echter een misvatting te denken dat biologische producten per definitie gezonder zijn. Wetenschappelijk onderzoek heeft tot op heden geen definitief bewijs geleverd dat biologische voedingsmiddelen voedzamer of gezonder zijn dan conventionele producten. Sommige studies suggereren dat consumenten van biologische producten over het algemeen een gezondere levensstijl hebben, wat kan bijdragen aan een betere gezondheid, los van het type voedsel dat ze consumeren.
Een ander punt van discussie is het gebruik van antibiotica in de veehouderij. In de biologische veeteelt is preventief gebruik van antibiotica verboden; ze mogen alleen worden gebruikt voor de behandeling van zieke dieren. In de conventionele veehouderij zijn de regels de afgelopen jaren echter ook aangescherpt. Sinds januari 2022 is het preventief toedienen van antibiotica aan vee in de gehele EU verboden. Deze maatregelen zijn bedoeld om de ontwikkeling van antibioticaresistente bacteriën te voorkomen, wat een bedreiging vormt voor zowel dier- als volksgezondheid.
Wat betreft de smaak van biologische producten is het goed om te weten dat smaak persoonlijk is en door verschillende dingen beïnvloed kan worden, zoals verwachtingen en reclame. Sommige mensen zeggen dat biologische producten beter smaken, maar tests tonen vaak geen grote verschillen aan tussen biologische en gewone producten van vergelijkbare kwaliteit.
Een ander aandachtspunt is de herkomst van biologische producten. Het transporteren van biologische producten over lange afstanden kan de ecologische voordelen tenietdoen door de uitstoot van broeikasgassen tijdens het transport. Daarom is het, vanuit milieuoogpunt, vaak beter om lokale en seizoensgebonden producten te kiezen, of ze nu biologisch zijn of niet.
Samenvattend verwijzen de termen ‘bio’, ‘organisch’ en ‘eco’ naar producten die zijn geproduceerd met methoden die het milieu en dierenwelzijn respecteren. Hoewel deze producten bepaalde voordelen kunnen hebben op het gebied van duurzaamheid en ecologie, betekent dit niet automatisch dat ze gezonder of voedzamer zijn dan conventionele producten. Als consument is het belangrijk om geïnformeerde keuzes te maken en verder te kijken dan alleen het label, rekening houdend met factoren zoals herkomst, seizoensgebondenheid en persoonlijke voedingsbehoeften.