De berichtendienst Telegram zal vanaf maandag tijdelijk niet meer beschikbaar zijn in Spanje. De rechter van de Nationale Hoge Raad, Santiago Pedraz, heeft vorige week bevolen om het dienstplatform tijdelijk op te schorten vanwege het bevatten van auteursrechtelijk beschermde inhoud. Deze juridische beslissing is ongekend in Europa en wordt door experts als buitensporig beschouwd, omdat het een ongedifferentieerde blokkade betekent die alle 8,5 miljoen gebruikers in Spanje zal treffen, ongeacht of ze de app legitiem gebruiken of illegale bestanden delen.
De gerechtelijke uitspraak is gedaan in het kader van een procedure die is gestart door de producenten Mediaset, het tv-kanaal Antena 3, tv-provider Movistar en Egeda, een entiteit die wordt gecontroleerd door auteursrechtenbeheerders. Deze organisaties beschuldigen de berichtendienst ervan hun inhoud zonder toestemming te verspreiden. Het onvermogen om de eigenaars van de accounts die pirateninhoud met winstoogmerk verspreiden te identificeren, heeft geleid tot de opdracht tot volledige sluiting.
De rechter heeft bepaald dat de tijdelijke opschorting van Telegram de enige mogelijke maatregel is, gezien de weigering van de Maagdeneilanden om mee te werken. Het berichtenplatform heeft zijn hoofdkantoor in dit belastingparadijs. De rechter vroeg de autoriteiten van het gebied om medewerking, zodat Telegram technische gegevens zou verstrekken voor het identificeren van personen die inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten. Omdat dit verzoek herhaaldelijk niet werd nageleefd, acht de rechter de opschorting noodzakelijk, geschikt en evenredig.
In Spanje is het niet strafbaar om auteursrechtelijk beschermde werken te downloaden of te delen, tenzij er winst uit wordt gehaald. Dit is sinds 2015 opgenomen in het Wetboek van Strafrecht, artikel 270, waarbij dit gedrag bestraft kan worden met een gevangenisstraf tot vier jaar. Rechtbanken kunnen voorlopige maatregelen nemen als ze zien dat er voornamelijk of uitsluitend pirateninhoud met winstoogmerk wordt verspreid via internetportalen of informatiediensten. Toch kan toegang alleen in uitzonderlijke gevallen worden geblokkeerd, mits aan twee voorwaarden wordt voldaan: herhaald gedrag en de maatregel proportioneel, efficiënt en doeltreffend is.
Juristen en cyberbeveiligingsexperts zijn van mening dat niet aan deze voorwaarden wordt voldaan. “Het is verrassend dat er een bevel is gegeven voor de sluiting van een platform dat door miljoenen gebruikers wordt gebruikt. Het is duidelijk een buitensporige maatregel, gezien de twee conflicterende rechten: de vrijheid van meningsuiting en de intellectuele eigendom”, zegt een advocaat en expert op het gebied van digitale rechten. Deze jurist toont zich ook verbaasd over het feit dat deze censuur van inhoud wordt bevorderd door grote audiovisuele platforms zoals Antena 3 en Mediaset die zelf contentcreators zijn.
De tijdelijke stopzetting van Telegram heeft grote gevolgen voor ongeveer 8,5 miljoen Spaanse gebruikers. Velen gebruiken de app legitiem, maar worden nu getroffen door de gerechtelijke beslissing. Deskundigen waarschuwen dat dit een inbreuk is op de vrijheid van meningsuiting en informatieverspreiding. De beslissing van de Spaanse rechter is ook ongekend in Europa, waar het recht op communicatie en informatieontvangst speciale bescherming geniet.