Vanaf nu mogen er in Frankrijk geen korte binnenlandse vluchten meer worden aangeboden als voor deze route een alternatief via het spoor bestaat en de reistijd minder dan twee uur en dertig minuten is. Frankrijk heeft immers een uitgebreid hogesnelheidstrein netwerk met de TGV als milieuvriendelijk alternatief voor de vervuilende vliegtuigen. De vraag is nu of Spanje gaat volgen, want net zoals Frankrijk is het land groot en zijn er veel korte binnenlandse vluchten waar een alternatief met de AVE of andere hogesnelheidstrein-aanbieders mogelijk is.
Frankrijk heeft een nieuwe maatregel genomen in de strijd tegen klimaatverandering. Vanaf deze woensdag verbiedt het land alle binnenlandse vluchten tussen bestemmingen die bereikbaar zijn met een treinrit van minder dan tweeënhalf uur. Het doel is om mensen te stimuleren vaker de trein te nemen in plaats van het vliegtuig, om zo de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.
Per vervoerde passagier en kilometer is het vliegtuig namelijk het meest vervuilende transportmiddel, gevolgd door wegvoertuigen en als laatste de trein. Neem als voorbeeld een reis van Parijs naar Bordeaux (een van de luchtvaartroutes die in Frankrijk zijn stopgezet): hierbij zou een vliegtuig 146,9 kilogram CO₂ uitstoten, terwijl een trein slechts 4,4 kilogram zou uitstoten. Dat is meer dan 33 keer minder, volgens de ecologische calculator van EcoPassenger.
Een ander voorbeeld is een vliegreis van Madrid naar Barcelona die tien keer vervuilender is dan een rit met een hogesnelheidstrein. Voor elke ton CO₂ die wordt uitgestoten, smelt er drie vierkante meter ijs van de Arctische ijskap. Bij een retourvlucht tussen Berlijn en Tenerife zou ongeveer vijf vierkante meter ijskap per passagier smelten.
Hoe is dat in Spanje?
Als het aan de Spaanse regering ligt, moet er in Spanje ook een verbod komen op korteafstandsvluchten binnen de Spaanse landsgrenzen. In Frankrijk is het nu een feit en zijn de meest vervuilende korte vluchten verboden, maar in Spanje gaat het voorlopig nog om een wens van de coalitieregering die overigens wel meegenomen is in het 2050-plan van Spanje.
Het gaat in dit geval om vluchten van minder dan 500 kilometer die, wanneer ze binnen Europa verboden zouden worden, de uitstoot van CO₂ flink zal verminderen. Logischerwijze vallen de Balearen en Canarische Eilanden niet onder de mogelijkheden, maar veel binnenlandse vluchten zoals van Barcelona naar Madrid, van Valencia naar Madrid of van Málaga naar Madrid kunnen makkelijk vervangen worden door de trein.
Spanje heeft volgens het ministerie van Ontwikkelingszaken circa 15.400 kilometer aan treinspoor waarvan ongeveer 12.000 kilometer regulier spoor en meer dan 3.400 kilometer hogesnelheidstrein spoor. Wat betreft het aantal kilometers hogesnelheidstrein spoor staat Spanje in Europa op de eerste plaats en wereldwijd achter China op de tweede plaats.
De AVE (en de low-cost varianten AVLO, Ouigo en Iryo) verbindt Madrid met o.a. Zaragoza, Tarragona, Barcelona, Girona en de Franse grens maar ook Valencia, Alicante, Castellón, Córdoba, Sevilla, Cádiz, Málaga, Granada, Segovia, Zamora, León etc. en er komen langzaam steeds meer steden bij.
Op diverse van deze bestemmingen die met de hogesnelheidstrein AVE, maar ook de nieuwe low cost varianten verbonden zijn is het ook mogelijk met het vliegtuig te reizen, terwijl dat volgens de afstanden en reistijd met de trein eigenlijk niet nodig zou hoeven te zijn.
Het gebruik van de snelle trein naar diverse steden is de afgelopen jaren flink gestegen terwijl het vliegen op korte routes af is genomen. In het eerste kwartaal van 2019 waren er nog ongeveer vier miljoen Spanjaarden die het vliegtuig pakten tussen plaatsen als Barcelona, Alicante en Sevilla, maar dat is in de eerste drie maanden van dit jaar (2023) gedaald naar minder dan een miljoen.