MADRID – Het concept van de ‘15-minuten steden’ is een term bedacht en ontwikkeld door Carlos Moreno, universitair docent en internationaal expert op het gebied van Smart Cities. Hij richt zich op de aanpassing van stedelijke gebieden op basis van economie en duurzaamheid van het milieu. In principe verwijst de 15 minuten naar de tijd die je nodig hebt om naar de belangrijkste basisvoorzieningen te komen, zoals scholen, supermarkten, ziekenhuizen, apotheken, winkels, etc.
Het gaat specifiek om het herontwerpen van steden, zodat de inwoners al hun persoonlijke, werk- en vrijetijdsactiviteiten kunnen uitvoeren en toegang hebben tot alle benodigde diensten, op 15 minuten loop- of fietsafstand, zonder de noodzaak van openbaar vervoer of een eigen voertuig.
In Spanje blijkt dat 90% van alle huishoudens in een 15-minuten stad woont en dat alle basisvoorzieningen dicht bij zijn, maar dat de afstand naar de werkplek en scholen groter is. Daarbij gaat het om de huishoudens in steden van meer dan 50.000 inwoners. Dat blijkt als gekeken wordt naar de informatie uit het ‘Encuesta de Características Esenciales de la Población y Viviendas’ van het Spaanse Statistiekbureau INE.
Negen op de tien huishoudens heeft dus binnen 15 minuten lopen of fietsen en dus zonder gebruik te maken van openbaar vervoer de beschikking over bars, restaurants, winkels, supermarkten, ziekenhuizen en apotheken. Uit die studie blijkt echter ook dat als het om de werk- of studieplek gaat, de afstanden vaak groter zijn.
Steden en regio’s
In de Spaanse hoofdstad Madrid zegt 100% van de huishoudens dat er apotheken in de buurt zijn, terwijl 98% aangeeft dat er restaurants en supermarkten in de buurt zijn. Daarnaast geeft 97% aan dat er scholen in de buurt zijn en 94% geeft aan dat er gezondheidscentra en ziekenhuizen in de buurt zijn.
In Barcelona hebben bijna alle huishoudens (99%) in hun buurt restaurants en apotheken, terwijl 98% van hen scholen in de buurt heeft. Daarnaast heeft 97% van de huishoudens in de buurt supermarkten en gezondheidscentra of ziekenhuizen. Deze vijf categorieën worden door het INE gebruikt om de diensten en infrastructuur van gebieden waar de meeste woningen gelegen zijn te beoordelen.
Deze percentages, vooral die betrekking hebben op gezondheidscentra en ziekenhuizen, zijn aanzienlijk lager in veel kleinere provinciehoofdsteden. In Teruel en Soria bijvoorbeeld heeft slechts 78% van de huishoudens toegang tot gezondheidscentra of ziekenhuizen in de buurt.
Daarentegen zijn de laagste percentages te vinden bij supermarkten en vooral bij gezondheidscentra en ziekenhuizen. Wat supermarkten betreft, valt op dat Castilla en León het laagste percentage heeft, waarbij slechts 74% van de huishoudens in de buurt van dit soort winkels woont. Dit is ver verwijderd van de 95% in Madrid en de 92% op de Balearen en in Murcia.
Castilla y León staat ook onderaan op de lijst in de aanwezigheid van gezondheidscentra en ziekenhuizen die dichtbij zijn gelegen voor 75% van de huishoudens in steden met meer dan 50.000 inwoners. Alleen Galicië (76%), Castilla-La Mancha en Canarische Eilanden hebben een hoger percentage huishoudens (80%) die in de buurt van deze gezondheidscentra wonen.
Stadsontwikkeling
Het feit dat 15-minuten steden al een realiteit zijn in Spanje, heeft veel te maken met de stedelijke ontwikkeling van het land, die wordt gekenmerkt door hoge bevolkingsdichtheid en hoogbouw. Dit leidt tot zeer compacte steden die de beschikbaarheid van diensten bevorderen.
Spanje is een van de landen ter wereld waar het hoogste percentage van de bevolking in flats en appartementen woont. De concentratie van mensen in kleine ruimtes is zelfs groter dan in landen als Zwitserland, Duitsland of Italië. De Spaanse steden zijn dichtbevolkt en in de meeste steden zijn de dichtheden hoger dan 10.000 personen per gebouwde vierkante kilometer.