Op maandag rond 12.30 uur heeft een ongekende stroomuitval Spanje, Portugal en delen van Zuid-Frankrijk getroffen. Bijna heel het Spaanse vasteland zat zonder elektriciteit, wat leidde tot grote chaos in het openbaar vervoer en verstoringen in de telecommunicatie. Grote steden zoals Madrid, Barcelona en Valencia hadden geen stroom, metro’s stonden stil, verkeerslichten werkten niet, er was geen mobiel telefoonverkeer en internet en belangrijke infrastructuren, waaronder luchthavens, ondervonden aanzienlijke problemen. Gelukkig waren er op de Balearen, de Canarische Eilanden en in Melilla en Ceuta geen problemen.
UPDATE: Volgens de uitleg van de Spaanse regering kwam het elektriciteitssysteem van Spanje op maandag om 12.33 uur plotseling zwaar onder druk te staan. Binnen enkele minuten verdween 15 gigawatt vermogen uit de balans tussen productie en verbruik, wat overeenkomt met ongeveer 60 procent van de nationale vraag op dat moment.
De situatie bracht onzekerheid met zich mee voor de bevolking terwijl Red Eléctrica de España (REE), de beheerder van het Spaanse elektriciteitsnet, begon met herstelplannen in samenwerking met bedrijven in de sector. REE schat dat het herstel van de volledige stroomvoorziening tussen zes en tien uur zal duren na de grote uitval. Tegen 16.30 uur had het elektriciteitsverbruik in Spanje al meer dan 50% van de verwachte vraag bereikt, met een piek van 12.034 megawatt (MW).
REE verklaarde dat ze de oorzaken van deze uitzonderlijke gebeurtenis aan het onderzoeken zijn: “In de geschiedenis van REE is zoiets nog nooit voorgekomen; dit is een absoluut uitzonderlijk incident.” Om 14.30 uur gaf REE de eerste inzichten over de oorzaak van de massale stroomuitval. Er was sprake van een sterke oscillatie in de vermogensstromen van de netwerken en een ontkoppeling van het Europese elektriciteitssysteem, wat leidde tot een volledig systeemfalen om 12.32 uur.
Er zijn geen aanwijzingen dat de stroomuitval het gevolg is van een cyberaanval, zo benadrukte REE. Het bedrijf gaf aan dat ze geen speculaties willen doen over de oorzaak van het incident en dat alles grondig zal worden onderzocht. Ook de Spaanse overheid roept op tot voorzichtigheid en vermijdt het maken van uitspraken over de onbekende oorzaken van de stroomonderbreking.
Teresa Ribera, de Europese Commissie vice-president, bevestigde dat er momenteel geen bewijs is voor een cyberaanval. “We kunnen niets bevestigen over een boycot of cyberaanval. Voorlopig ligt de prioriteit bij het herstellen van het netwerk”, zei ze. In Portugal werd ook gespeculeerd dat de oorzaak mogelijk buiten het land zou liggen, wellicht in Spanje.
De gebieden die geen last hadden van de stroomuitval, zoals de Balearen, de Canarische Eilanden, Ceuta en Melilla, zijn afhankelijk van onafhankelijke elektriciteitssystemen die niet door het incident zijn beïnvloed. Volgens informatie van REE hebben deze systemen een kleinere grootte en zijn ze minder verbonden met het vasteland. Dit verklaart waarom deze regio’s, in tegenstelling tot het Iberisch Schiereiland, niet de historische problemen met de stroomvoorziening hebben ervaren.
Specifiek voor de Balearen, het eiland heeft een eilandgebonden energie-infrastructuur die sinds 2012 is versterkt door een onderzeese verbinding met het vasteland. Dit heeft hen in staat gesteld om stabiel te blijven tijdens de uitval. De lokale autoriteiten hebben bevestigd dat ze voldoende elektrische capaciteit hebben om zichzelf van stroom te voorzien.
Naar aanleiding van de stroomuitval heeft de premier van de regering onmiddellijk een crisiscommissie geactiveerd. Hij heeft het Nationale Veiligheidsadviesbureau bijeengeroepen. Bij deze bijzondere bijeenkomst waren naast meerdere ministers ook de opperbevelhebber van de strijdkrachten. Premier Pedro Sánchez bezocht ook persoonlijk het hoofdkantoor van Red Eléctrica om meer inzicht in de situatie te krijgen.
In Madrid, Barcelona, Valencia en andere steden heerste een sfeer van angst en verwarring: het metronetwerk en de treinen stopten met functioneren, en veel verkeerslichten deden het niet meer. Politie en mobiliteitsagenten moesten handmatig het verkeer regelen. Autoriteiten riepen inwoners via sociale media op om op hun plek te blijven om de wegen vrij te houden voor nooddiensten.
De luchthavens functioneerden met enige hinder dankzij noodgeneratoren. De luchthavenautoriteit Aena adviseerde passagiers om contact op te nemen met luchtvaartmaatschappijen voordat ze naar de luchthaven vertrokken, aangezien er vertragingen konden optreden. Op veel luchthavens waren veel vluchten vertraagd, variërend van twee uur tot zelfs langer. Ondertussen kwamen honderden passagiers samen bij bushaltes, terwijl taxi’s aanvankelijk niet uitreden vanwege verkeersdrukte.
De herstelfase begon rond 14.00 uur in het Baskenland, waar de elektriciteit langzaam weer werd aangevuld. Donostia, Vitoria en Bilbao meldden ook een terugkeer naar de normale situatie. Het herstel ging door in delen van Galicië en enkele gebieden in Catalonië. REE voorspelde dat het totale herstel tussen de zes en tien uur in beslag zou nemen. Tegen 16.30 uur was het elektriciteitsverbruik al meer dan 50% van de verwachte vraag, wat wees op een geleidelijke terugkeer naar de normale situatie.