Prades, een klein dorpje gelegen in het binnenland van de toeristische Costa Dorada in de Catalaanse provincie Tarragona, is de thuisbasis van een van de spectaculairste sterrenkijkplekken in Europa. Het ‘Parc Astronòmic de les Muntanyes de Prades’ biedt bezoekers de mogelijkheid om de prachtige nachtelijke hemel te bewonderen in een omgeving die beschermd wordt tegen lichtvervuiling. Maar recentelijk heeft Prades nog meer reden gekregen om trots te zijn op haar sterrenhemel. Vanuit het observatorium Astrocat is er namelijk een nieuwe interstellaire gas- en stofwolk of ‘nebulosa’ ontdekt, die tot nu toe niet gecatalogiseerd was. Deze ontdekking is niet alleen een primeur voor Prades, maar ook voor de hele astronomische gemeenschap.
De M33-galaxie, ook wel bekend als de Driehoeknevel wat een spiraalvormig sterrenstelsel is dat op een afstand van 3 miljoen lichtjaar staat, is een van de herkenbaarste objecten aan de nachtelijke hemel. Met behulp van een verrekijker of een kleine telescoop kunnen bezoekers deze galaxie gemakkelijk waarnemen vanuit Prades. Maar de ontdekking van de ‘Roig1 Prades Sky’ heeft de aandacht getrokken van astronomen over de hele wereld. Deze interstellaire gas- en stofwolk is niet alleen een zeldzame en unieke ontdekking, maar het toont ook aan dat er nog steeds veel te ontdekken valt in ons universum.
De interstellaire gas- en stofwolk of ‘nebulosa’, die de naam “Roig1 Prades Sky” heeft gekregen ter ere van de grootvader van de ontdekker, bevindt zich in de nabijgelegen M33-galaxie. De ontdekking van deze interstellaire gas- en stofwolk is een resultaat van jarenlang onderzoek en observatie door Aleix Roig, die al sinds zijn jeugd gefascineerd is door de sterrenhemel. Zijn passie voor astronomie werd aangewakkerd door zijn grootvader, die hem introduceerde in de wereld van de sterrenkunde en hem leerde hoe hij de nachtelijke hemel kon observeren.
Het was tijdens een van zijn vele observatiesessies vanuit het Parc Astronòmic de les Muntanyes de Prades dat Roig de interstellaire gas- en stofwolk opmerkte. Het feit dat deze ‘nebulosa’ tot nu toe niet gecatalogiseerd was, is te wijten aan het feit dat deze zich op een afstand van 2,7 miljoen lichtjaar bevindt. Dit maakt het moeilijk om waar te nemen, zelfs met behulp van krachtige telescopen. Maar dankzij de uitzonderlijke kwaliteit van de nachtelijke hemel in Prades en de inspanningen van de lokale gemeenten om lichtvervuiling tegen te gaan, was het mogelijk om deze interstellaire gas- en stofwolk te ontdekken.
Parc Astronòmic de les Muntanyes de Prades
Het Parc Astronòmic de les Muntanyes de Prades is opgericht met als doel het publiek bewust te maken van de schoonheid en het belang van de nachtelijke hemel. Het biedt educatieve programma’s en activiteiten voor zowel kinderen als volwassenen, en organiseert regelmatig evenementen zoals sterrenkijkavonden en astronomische workshops. Het observatorium Astrocat, gelegen in het park, is uitgerust met krachtige telescopen en andere apparatuur die bezoekers in staat stelt om de hemel te observeren en te leren over de verschillende objecten die zich daar bevinden.
Het park heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij het behoud van de nachtelijke hemel in Prades. Door samen te werken met de lokale gemeenten en andere belanghebbenden, hebben ze ervoor gezorgd dat de regio beschermd blijft tegen lichtvervuiling en dat de hemel helder en zichtbaar blijft voor toekomstige generaties.
Lichtvervuiling is een groeiend probleem in veel delen van de wereld, vooral in stedelijke gebieden. Het is het gevolg van overmatig gebruik van kunstmatige verlichting, waardoor de nachtelijke hemel steeds minder zichtbaar wordt. Dit heeft niet alleen invloed op de astronomische gemeenschap, maar ook op de natuur en onze gezondheid. Gelukkig hebben de gemeenten Muntanyes de Prades en Montsant al in 2015 besloten om over te schakelen op led-verlichting met een amberkleurige tint, wat helpt om de lichtvervuiling in de regio te verminderen.
Deze inspanningen hebben geleid tot de erkenning van Prades als een van de grootste beschermd gebieden voor donkere nachthemels in Europa. In 2021 ontving het ook de internationale certificering van Starlight Tourist Destination, wat betekent dat het een ideale plek is voor sterrenliefhebbers om te genieten van de prachtige nachtelijke hemel.