MADRID – Wij hebben het in het actuele nieuws uit Spanje vaak over de ‘regio’s’ of ‘autonome regio’s’ of ‘provincie’ etc. Veel Spanjeliefhebbers weten al hoe Spanje bestuurlijk ingedeeld is maar misschien is dat jou nog niet bekend of ben je het vergeten. Voor die laatste groep lezers speciaal een opfriscursus.
De bestuurlijke indeling van Spanje is gebaseerd op federalisme, waarbij Spanje een bondsstaat is waarin de macht zeer gedecentraliseerd wordt uitgeoefend. De mate van autonomie verschilt in de autonome gemeenschappen of regio’s (Comunidades Autónomas).
De autonome gemeenschappen zijn weer onderverdeeld in provincies (provincias). De provincies zijn onderverdeeld in comarca’s (comarcas), die op hun beurt in gemeenten (municipios) zijn opgedeeld. Alleen in Catalonië hebben de comarca’s een bestuurlijke rol.
Autonome gemeenschappen
Het land bestaat uit 2 autonome steden (Ciudades Autónomas), Ceuta en Melilla, en 17 autonome gemeenschappen/regio’s (Comunidades Autónomas). Dit zijn:
- Andalusië
- Aragón
- Asturië
- Balearen
- Baskenland
- Canarische Eilanden
- Cantabrië
- Catalonië
- Extremadura
- Galicië
- Castilië-La Mancha
- Castilië en León
- La Rioja
- Madrid
- Murcia
- Navarra
- Valencia
De verschillende mate van autonomie is te verklaren uit de grote behoefte aan autonomie in de regio’s Catalonië, Baskenland en Galicië, omdat deze drie elk een sterke eigen identiteit en taal hebben. Zij kregen hierdoor in een eerder stadium meer eigen rechten toegewezen dan de overige regio’s. Deze drie regio’s vallen dus onder het zogenaamde ‘speciale regime’, waarbij de lokale taal een officiële status heeft.
De verhoudingen van de regionale regeringen van het Baskenland (Eusko Jaurlaritza) en Catalonië (Generalitat de Catalunya) met de centrale regering in Madrid zijn vaak gespannen en soms zelfs problematisch, zoals vaak te lezen is op SpanjeVandaag. De autonomie van deze regio’s kan onder meer van toepassing zijn op het lokale zorgstelsel, belastingstelsel, onderwijs en veiligheid. Catalonië en Baskenland hebben bijvoorbeeld elk een eigen politieorgaan (Mossos d’Esquadra in Catalonië en Ertzaintza in Baskenland).
Provincies
De gemeenschappen/regio’s zijn verder onderverdeeld in 50 provincies (provincias). De meeste provincies hebben dezelfde naam als hun hoofdstad. Slechts twee steden zijn hoofdstad van autonome gemeenschap, zonder hoofdstad te zijn van een provincie: Mérida (Extremadura) en Santiago de Compostella (Galicië).
Zeven autonome gemeenschappen bestaan uit slechts één provincie: Asturië, Balearen, Cantabrië, La Rioja, Madrid, Murcia en Navarra. Twee provincies maken geen deel uit van een autonome regio (Comunidad), maar van een autonoom stadsgebied: Ceuta en Melilla. De provincies zijn weer verder onderverdeeld in comarca’s en gemeenten.
Comarca’s
De provincies zijn onderverdeeld in 115 comarca’s. De bevoegdheden van een comarca verschillen per gemeenschap; in sommige gemeenschappen (zoals Catalonië) hebben de comarca’s veel bevoegdheden, terwijl ze elders geen enkele bevoegdheid hebben (zoals in Galicië).
Gemeenten
De gemeente (municipio) is de vierde laag van bestuurlijke eenheden in Spanje. De gemeenten komen na de autonome gemeenschappen, de provincies en waar bestuurlijk van toepassing de comarca’s. Er zijn in totaal 8.140 gemeenten in Spanje.
Anders
Spanje is wat betreft de bestuurlijke indeling van het land anders dan Nederland (of België). Deze indeling zorgt ook vaak voor problemen zoals de problematiek rondom het Baskenland en meer recent de regio Catalonië. Zoals inmiddels bekend wil een deel van de inwoners in deze autonome regio zich volledig afscheiden van de rest van Spanje en een eigen land vormen, iets waar de regionale politici al jaren om strijden en wat fel tegengewerkt wordt door de centrale regering in Madrid.
Trots
Daarnaast is men in Spanje eerder trots op de autonome regio dan bijvoorbeeld heel het land Spanje. Zo zijn Andalusiërs trotser op Andalusië dan op heel Spanje, iets wat ook geldt voor andere regio’s in het land zoals Valencia of de Balearen eilanden. Al met al een soms vreemde situatie in Spanje, iets waar je snel achter zult komen als je ergens gaat wonen.