MADRID – Paling en Ko of in het Spaans Mortadelo y Filemón, zijn twee stripalbum figuren die van oorsprong uit Spanje komen en die dit jaar 60 jaar oud zijn geworden. Mortadelo en Filemon werden bedacht door de Spaanse tekenaar Francisco Ibañez en de stripboeken gaan over twee blunderende geheimagenten die sinds 1958 allerlei avonturen beleven, in Nederland heet het tweetal Paling en Ko.
Veel lezers van de humoristische stripalbumreeks wisten het wellicht niet maar de twee blunderende geheimagenten Paling en Ko heten van oorsprong Mortadelo y Filemón en zijn bedacht in Spanje door de Spaanse tekenaar Francisco Ibañez. In Nederland werden er tussen 1971 en 2006 in totaal 59 albums uitgebracht wat minder is dan het aantal oorspronkelijke Spaanse stripboeken. Naast eigen stripboeken hadden Paling en Ko ook korte verhalen in het weekblad Eppo. Dit jaar viert men dat het beroemde tweetal 60 jaar oud is geworden.
In de stripalbums komt vaak fors lichamelijk geweld voor, soms gepaard gaand met vrij merkwaardig taalgebruik, zowel in het Nederlands alsook in het Spaans. Toch blijven de twee onhandige figuren in de smaak bij de lezer, aangezien zij veelal duidelijk slachtoffer zijn van externe, noodlottige factoren, waaraan zij niets kunnen doen. Mortadelo y Filemon zijn in tientallen andere talen verschenen waardoor ze bijna overal op de wereld wel te lezen zijn.
Hoofdfiguren
Paling (Mortadelo) is vernoemd naar een in Spanje voorkomende worstsoort en is lang en kaal, draagt een bril en een zwart pak en gebruikt een reeks onuitputtelijke en onwaarschijnlijke vermommingen.
Ko (Filemon), ook wel chef genoemd, is de korte helft van het duo. Hij heeft twee haren, draagt een witte bloes met vlinderdasje en een rode broek. Hij heeft rechten gestudeerd en weet veel van biologie en aardrijkskunde. Hij is vaak het slachtoffer van de ongelukken en explosies die door de kale Paling worden veroorzaakt.
Geschiedenis
Paling en Ko begonnen als privédetectives die een informatiebureau runden waar ze allebei als chef solliciteerden (vandaar dat de kale zijn collega met chef en u aanspreekt). Nadat ze er ontslagen werden gingen ze werken voor de T.I.A. (Spaans voor T.A.N.T.E.; een woordspeling op CIA, niet op U.N.C.L.E.). Ze zijn in staat om zelfs de simpelste opdracht te verknallen met alle gevolgen van dien; vaak verstoppen ze zich dan in een uithoek van de wereld, op een andere planeet of gewoon dichtbij terwijl hun baas, de Superintendant, ze zoekt met grof geschut.
Andere personages
Naast Paling en Ko zelf zijn er uiteraard nog meer personages in de verhalen te vinden zoals de Superintendant (El Superintendente Vicente) ook wel Super genoemd. Hij is kaal met een zwarte krans en heeft een walrussnor. Hij is vaak slechtgehumeurd, vooral wanneer Paling en Ko een opdracht verknallen, hem belachelijk maken waar hij bij staat, of aan zijn whisky en sigaren zitten. Maar het gebeurt ook weleens dat hij degene is die hun wraak ondergaat vanwege een misplaatste opmerking of een briefje met het verzoek ‘haal een pakje sigaretten’.
Professor Bacterie (Bacterio) is in feite een parodie op “Q” van James Bond en is de zwaar behaarde wetenschapper van de geheime dienst. Ofelia kan gezien worden als Miss Moneypenny, ook uit de James Bond verhalen/films en is de ijdele secretaresse van de Super. Irma is de tweede secretaresse van Super en zij heeft als opvolger van Ofelia in ongeveer 24 stripalbums meegedaan. Dan zijn er nog Bernard Blindganger (Rompetechos) en Johnny (Bestiajez), twee agenten die regelmatig voorkomen in de verhalen van Paling en Ko.
Series
Van Paling en Ko zijn ook twee tekenfilmseries gemaakt, deze zijn allebei nagesynchroniseerd in het Nederlands en ook hier wordt Mortadelo Ko genoemd en zijn chef Filemón Paling. De eerste is een reeks korte films uit de periode 1965-1970 die twee compilaties vormden. De tweede dateert uit de jaren 90 en bestaat uit bewerkingen van de lange verhalen.
Films
In 2003 verscheen de speelfilm “La gran aventura de Mortadelo y Filemon” waarin de Spaanse acteurs Benito Pocino als Mortadelo en Pepe Viyuela als Filemon (iets) meer haar hadden dan hun personages. In 2008 volgde een tweede speelfilm met de titel “Mortadelo y Filemon: Misión salvar la tierra” waarin Filemon gespeeld werd door dezelfde acteur maar Mortadelo gespeeld werd door Eduard Soto. In 2014 verscheen de derde film maar dit keer in animate vorm “Mortadelo y Filemon contra Jimmy el cachondo”.
De tekenaar
De bedenker en tekenaar van Paling en Ko is de inmiddels 80-jarige Spanjaard (of Catalaan) Francisco Ibañez Talavera die op 15 maart 1936 geboren werd in Barcelona. Hij is vooral bekend van de stripreeks Mortadelo y Filemón (Paling en Ko) maar heeft daarnaast diverse andere humoristische verhalen getekend en bedacht. Toen Francisco Ibáñez zijn eerste stripverhaal schreef, werkte hij nog bij een bank. In 1957 besloot hij bij de uitgeverij Editorial Bruguera te gaan werken. Daar werd hij een van de voornaamste schrijvers en tekenaars.
In 1958 werd het eerste verhaal van Mortadelo y Filemón in het tijdschrift Pulgarcito (Klein Duimpje) gepubliceerd. Daarna creëerde Ibáñez diverse verhalen en personages voor Bruguera zoals La familia Trapisonda in 1958, 13 Rue del Percebe (Dolgedraaid) in 1961, El botones Sacarino (Tom Tiger + Co) in 1963 , Rompetechos (Bernard Blindganger) in 1964 en Pepe Gotera y Otilio (Boss en Bolle).
Tot op de dag van vandaag worden er nog Mortadelo en Filemon verhalen bedacht en worden de films en series regelmatig op de Spaanse televisie getoond. Paling en Ko zijn de bekendste stripalbum personages ooit bedacht in Spanje die daarnaast wereldwijd bekendheid genieten en ook in Nederland en België erg populair waren.