In een onderzoek van het internationale World Weather Attribution-team (WWA) wordt klimaatverandering de grootste pyromaan van deze zomer genoemd. De hitte, droogte en wind die de branden in Spanje en Portugal aanwakkerden, waren veertig keer waarschijnlijker door de opwarming van de aarde. Ook maakte diezelfde klimaatverandering de hittegolf van tien dagen bijna tweehonderd keer waarschijnlijker en zorgde hij voor drie graden extra hitte.
Hoewel een kwart van de bosbranden uiteindelijk werd aangestoken of veroorzaakt door de mens, bleken de omstandigheden van dit jaar doorslaggevend voor de enorme verwoesting in Spanje en de rest van Europa. Door de uitzonderlijke hitte en droogte veranderden kleine brandhaarden in ongekende megabranden die nauwelijks onder controle te krijgen waren. Zo werd duidelijk dat de menselijke factor en klimaatverandering elkaar versterken.
De onderzoekers gebruikten geobserveerde weerdata en moderne analysemethoden om het huidige klimaat, met ongeveer 1,3 graden opwarming, te vergelijken met het pre-industriële klimaat. Daaruit blijkt dat extreme hitte, droogte en wind nu veel vaker voorkomen dan voorheen. Temperaturen zoals tijdens die brandperiode zouden zich gemiddeld elke dertien jaar voordoen; zonder menselijke invloed zou dat slechts minder dan één keer per 2 500 jaar gebeuren.
Voor Spanje vormde de driehoek Zamora–León–Ourense in augustus een epicentrum van vuur, waar de branden binnen tien dagen enorme gebieden verwoestten. Volgens experts was dit het eerste jaar dat meer dan één miljoen hectare in heel Europa in vlammen opging.
Wetenschappers wijzen erop dat de publieke aandacht vaak uitgaat naar verwaarlozing door leegloop en ophoop van bramen en andere vegetatie, maar dat de rol van klimaatverandering veel groter is dan tot nu toe erkend. Zonder herwaardering van de menselijke invloed op het klimaat blijft de natuur kwetsbaar voor dit soort rampen.
Als reactie op de branden pleitte de Spaanse premier recent voor meer beheer van vegetatie en verbetering van preventie. Beheersmaatregelen zoals gecontroleerde branden, begrazing en efficiënter bosbeheer worden genoemd als cruciale stappen om de gevolgen van toekomstige brandseizoenen te beperken.