MADRID – Al geruime tijd vindt in Spanje het zogenaamde “efecto viernes” en het “efecto lunes” plaats als het gaat over banen voor veel Spanjaarden. Dat wil zeggen op vrijdag worden mensen ontslagen en na het weekend op maandag worden ze weer aangenomen met een nieuw contract, dit noemt men in het Nederlands het vrijdag en maandag effect.
Volgens de gegevens van de arbeidssector in Spanje blijkt dat er op de vrijdag meer dan normaal contracten beëindigd worden terwijl er op maandag veel meer contracten beginnen. Het “efecto viernes” of vrijdag effect is dus het ontslaan van mensen vóór het weekend om ze daarna op “efecto lunes” of het maandag effect weer aan te nemen maar met een nieuw contract.
Hierdoor kan dus voorkomen dat werkers in Spanje per maand vier tot vijf contracten moeten tekenen, iets wat men dan maar doet want werk is werk. Als voorbeeld kan maandag 3 juli 2017 worden aangehaald waarop maar liefst 520.301 nieuwe contracten werden ingeschreven bij de Seguridad Social ofwel de Sociale Zekerheid, vele malen meer dan op elke willekeurige doordeweekse dag dat jaar.
Voorbeeld april
De krant La Información heeft verschillende officiële data bekeken en geconcludeerd dat er veel sprake is van het vrijdag en maandag effect op de Spaanse arbeidsmarkt. Gekeken naar de maand april van dit jaar kan geconcludeerd worden dat er op maandag 2 april bij de Sociale Zekerheid (Seguridad Social) 332.963 nieuwe contracten geregistreerd werden, het hoogste cijfer van de hele maand april. Gedurende de rest van de maand lag dat aantal tussen de 65.000 en 80.000 contracten tussen dinsdag en vrijdag.
Op maandag 9 april werden er 207.196 contracten en op maandag 16 april 229.794 contracten, op maandag 23 april 200.317 en op maandag 30 april 179.289 contracten ingeschreven in de registers. Dit patroon is echter niet iets wat alleen geldt voor de maand april van dit jaar maar iets wat zich elke keer weer herhaald waardoor er dus gesproken wordt van het maandag effect of “efecto lunes”. Daartegenover staat dat op de vrijdagen tussen de 20% en 30% van contracten beëindigd wordt.
Waarom
Een van de redenen is dat werkgevers door personeel te ontslaan of het contract te ontbinden op een vrijdag en later op maandag weer een nieuw contract uit te schrijven veel geld besparen door de extra salariskosten zoals voor de sociale zekerheid en belastingen niet te hoeven betalen gedurende de weekenden. Werknemers worden dus van maandag tot en met vrijdag aangenomen en hebben in de weekenden geen contract waarna de cyclus weer opnieuw begint.
Volgens de krant is het maandag en vrijdag effect het gevolg van de onzekerheden en onduidelijkheden die de Spaanse regering heeft veroorzaakt met de hervormingen van de arbeidswetgeving. Hierdoor is de dualiteit tussen goed beschermde vaste medewerkers en slecht beschermde tijdelijke werknemers verstoord. Dit is met name te merken in de seizoensgebonden banen zoals in het toerisme en horeca maar ook de landbouw en constructie.