Spanje is een interessant land om naar te kijken als het gaat om werkuren en productiviteit. Hoewel Spaanse werknemers meer uren werken dan het Europese gemiddelde, is de productiviteit juist lager dan in de rest van Europa. Dit roept de vraag op of er in Spanje wel efficiënt gewerkt wordt.
Spanjaarden werken gemiddeld ongeveer 6,6% meer uren dan andere Europeanen. Toch produceren Spaanse bedrijven 13,8% minder dan het Europese gemiddelde. De enige reden dat het verschil met de rest van Europa niet nog groter is, is omdat de gewerkte uren hoger liggen in Spanje. Dit is natuurlijk niet de gewenste situatie, zoals professor Javier Ferri van de Universiteit van Valencia benadrukt.
Het is een bekend structureel probleem van de Spaanse economie dat er meer uren gewerkt wordt dan in de rest van Europa. Als Spaanse bedrijven minder productief zijn, moeten werknemers meer uren maken om te kunnen concurreren met andere landen. En als er meer uren nodig zijn om hetzelfde te produceren, daalt de waarde van ieder gewerkt uur.
Als we kijken naar de geproduceerde waarde per gewerkt uur (wat de productiviteit meet), is het verschil duidelijk: in Spanje is dit 53 dollar per uur, terwijl het 61 dollar is in de eurozone. Een gewerkt uur in Spanje is dus 8 dollar minder waard dan in de eurozone, simpelweg omdat de productiviteit lager is. En als de productiviteit niet groeit, stijgen ook de inkomens van werknemers niet.
Het probleem van de lage Spaanse productiviteit is structureel in het economische model, stelt Valentín Pich, president van de Algemene Raad van Economen van Spanje. Het is niet zozeer een kwestie van productiemix (dat toerisme en horeca het probleem zouden zijn, is een mythe). De sectorverdeling is namelijk vergelijkbaar met andere Europese landen.
Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het probleem van lage productiviteit, zoals onvoldoende investeringen in immateriële activa, een kloof tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, een hoog percentage tijdelijke contracten en belemmeringen voor financiering van het midden- en kleinbedrijf en technologiebedrijven.
Het ergste is dat de situatie alleen maar slechter wordt. Niet alleen groeit de productiviteit veel langzamer dan in andere Europese landen, in het laatste kwartaal van 2022 is de productiviteit per gewerkt uur in Spanje zelfs met 0,06% gedaald. Dit was de eerste daling sinds het tweede kwartaal van 2022.
De inkomens in Spanje blijven hierdoor achter vergeleken met de rest van Europa. Als dit aanhoudt, stevent het land af op twee verloren decennia wat betreft de welvaartsgroei in Spanje.