INTRO: Elke week plaatsen we aan de hand van de tips en informatie van de ‘Typisch Spanje’ auteur Frieda Kleinjan een reis door Spanje maar dan op een andere manier. Dat doet de schrijfster door middel van bekende en minder bekende boeken en romans om zo de link tussen het reizen, de cultuur en literatuur te maken tijdens de wekelijkse ‘literaire reisgids van Spanje’, een must voor de lezers die aan ‘literair toerisme’ willen doen. Via de links in het artikel zijn de boeken meteen te bestellen om zo al aan jouw literaire reis door Spanje te beginnen.
Je zou literair toerisme kunnen omschrijven als een soort cultureel toerisme dat zich heeft ontwikkeld op plekken die verband houden met gebeurtenissen in fictieve teksten. Met andere woorden: het is een nieuw soort cultureel toerisme dat fictie verbindt met de echte wereld.
In de voetsporen van…
Zin om zomaar ergens naartoe te gaan? Laat je dan meevoeren door de jonge reiziger uit het verhaal Alcarria van Camilo José Cela. Of mijmer met Manuel Vilas over zijn geboorteplaats Barbasto, waar zich talrijke reizen ontvouwen uit zijn kindertijd. Met als gids ‘De gele regen’ van Julio Llamazares ontdek je het dorpje Ainielle in de Aragonese Pyreneeën en de gevolgen van de leegloop van het Spaanse platteland. Dat is ook waar Sergio del Molino in ‘Het godvergeten Spanje’ op intrigerende wijze over schrijft. Maar wie de fictieve avonturen wil beleven van Don Quichot en Sancho Panza, moet beslist de Quichote-routes afleggen. Dat kan te voet, per fiets of per auto. Verken je liever het fictieve Vetusta van Leopoldo Clarín? Maak dan een wandeling aan de hand van La Regenta in het Oviedo van vandaag.
Camilo José Celas: ‘Alcarria’
De reiziger is een jonge, lange, slanke man. Hij ligt op zijn bed een sigaret te roken. Hij is van plan naar Alcarria te gaan. Daarna ziet hij wel. Misschien blijft hij er wel. Of hij gaat vandaaruit naar Guadalajara. Niemand zegt waar hij heen moet. Twintig kilometer wandelen per dag vindt hij genoeg, dan ben je de hele ochtend onderweg. Steden wil hij mijden, net als marskramers en zigeuners, of everzwijnen en steenmarters. Dan bedenkt hij dat hij steden in het middaguur moet doorkruisen als de meisjes een stukje gaan wandelen. Nog voor vertrek gaat dit alles door hem heen. Eenmaal op pad loopt hij in de richting van Zaragoza. Het eerste wat hij doet is tomaten kopen bij een stokdove winkelierster, die ze hem niet wil geven omdat ze nog groen zijn. De groentewinkel staat vol kinderen die strak naar hem kijken. Tot er eentje zegt: Zij is doof en hij antwoordt: dat merk ik knul. Met een stoet kinderen achter zich aan gaat hij op zoek naar tomaten. En zo begint de tocht die de lezer zal intrigeren door de ironische en humoristische observaties, inzichten en dialogen, waarin Cela zowel afstand als betrokkenheid creëert tussen alles wat de reiziger onderweg tegenkomt. Over dit gebied heeft de schrijver eens gezegd: ‘Alcarria is een prachtige streek waar de mensen geen zin hebben om naar toe te gaan.’
Alcarria is de eerste en bekendste van een serie reisverslagen die de latere Nobelprijswinnaar Camilo José Cela (1916-2002) heeft geschreven. Het verhaal is te vinden in het boek Joden, moren en christenen. Alcarria is gelegen in de regio Castilla-La Mancha en omvat grotendeels de provincie Guadalajara en een deel van de provincie Cuenca. Er is een route uitgezet om in de voetsporen van Cela zijn reis te herbeleven.
Camilo José Cela is een van de belangrijke auteurs uit het Franco-tijdperk. Naast reisverslagen schreef hij romans, poëzie, essays, korte verhalen en opera’s. Zijn beroemdste werken zijn De familie van Pascual Duarte en De bijenkorf.
KLIK HIER om dit boek te bestellen. Camilo José Cela: Joden, moren en christenen, Spaanse reisverhalen, Veen uitgevers, tweedehands, vertaling Ton Ceelen.
Manuel Vilas: ‘Ordesa’
Madrid, 9 mei 2015. De schrijver Manuel Vilas (1962) voelt een basale leegte door het heengaan van zijn ouders en een pijnlijke scheiding. De stad doet vreemd aan en hij besluit in gedachte terug te keren naar zijn geboorteplaats Barbastro, in de provincie Huesca in Aragón. Van daaruit ontvouwt het verhaal zich in talrijke ‘reizen’ naar plekken uit zijn kinder- en tienertijd.
Ordesa, de titel van het boek, is de plek waar zijn vader hem altijd mee naartoe nam en Vilas zijn kinderen mee naartoe wilde nemen, omdat het zijn eigen ‘verloren paradijs’ is. Het is de plek die in 1919? werd uitgeroepen tot Nationaal Park. Het Ordesa van Vilas is een inspirerende kennismaking met de Aragonese Pyreneeën waar je wordt overrompeld door diepe kloven omringd door bergtoppen met als hoogtepunt de Valle de Ordesa, ook wel de Grand Canyon van Europa genoemd.
In deze ambiance schildert Vilas een beeld van een generatie, van een familie uit de lagere middenklasse die zich in de jaren zestig en zeventig maar net staande weet te houden. Hij vertelt over zijn vader, zijn moeder, zijn kindertijd, over hemzelf als zoon en als vader, over zijn kinderen. Het is een dubbele salto mortale.
In 2018 is Ordesa in Spanje uitgeroepen tot roman van het jaar. Sinds die tijd is het toerisme in de centrale Pyreneeën toegenomen om de ‘reizen’ te maken die Vilas er ooit met zijn vader maakte.
KLIK HIER om dit boek te bestellen. Manuel Vilas: Ordesa (2021), Uitgeverij Podium, vertaling Trijne Vermunt.
‘Typisch Spanje’
Het boek ‘Typisch Spanje rondgang door een eigenzinnig land’ geschreven en samengesteld door Frieda Kleinjan, is een bundel met fascinerende verhalen over uiteenlopende onderwerpen: architectuur, beeldende kunst, literatuur, sport, film, natuur, muziek, tradities… Al die verschillende cultuuruitingen vormen de identiteit van Spanje, leggen de ziel ervan bloot, tonen het land in al haar schakeringen. Voor elke Spanjeliefhebber valt er iets nieuws te ontdekken. KLIK HIER om dit boek te bestellen.