Bij de titel zullen veel lezers niet weten waar dit artikel over gaat en wellicht zijn er Nederlanders en Belgen die in Málaga en omgeving wonen en er wel eens van gehoord hebben, maar ook niet precies weten wat het is. Daarom even een korte uitleg over het fenomeen ‘pitufo’ in de bars in Málaga, het typische ontbijt van de malagueños.
Pitufo betekent letterlijk smurf, die kleine blauwe mannetjes en vrouwtjes met witte mutsen. In de stad Málaga heeft het woord pitufo echter ook nog een andere betekenis gekregen, te weten een heerlijk klein broodje wat hoofdzakelijk bij het ontbijt in een bar gegeten wordt.
In de bars is deze zin veel gehoord: “Ponme un pitufo mixto y un mitad” waarop de ober roept: “¡Marchando!”. Wat de bezoeker van de bar dus vraagt, is een klein broodje met ham en gesmolten kaas en dan in tweeën gesneden. Ondanks dat iedereen denkt dat de pitufos al honderden jaren bestaan is dat niet zo en bestaat deze traditie slechts 35 jaar.
In 1964 besloot de bakker Mateo Luque een klein broodje te maken voor de kinderen aangezien op dat moment er alleen grotere broodjes bestonden. Daarnaast wilde de bakker dat dit kleinere broodje ook zachter zou zijn, zodat het makkelijker te eten was bij het ontbijt. Dit broodje werd bekend als de “bollito de viena” ofwel de kleine versie van het grotere “viena” broodje.
De benaming pitufo kwam pas later bij toeval in 1983 toen de Spaanse TVE-televisie de populaire smurfen begin uit te zenden. Aangezien de smurfen bij de kinderen populair waren besloot men daar gebruik van te maken om de bollitos de viena te promoten als kleine broodjes, waarna de naam pitufo al snel aan het kleine broodje werd verbonden. Dat sloeg over van de kinderen naar de volwassenen die ook pitufos begonnen te bestellen in bars.
Andere bakkers kopieerden de broodjes van de oorspronkelijke bakker en zo werd de pitufo alleen maar bekender om uit te groeien tot een ochtendritueel voor veel inwoners van Málaga. De oorspronkelijke pitufo die in de bars te krijgen is, bestaat uit het kleine broodje, gerookte ham (jamón york in het Spaans) en gesmolten kaas. Meestal wordt het broodje doormidden gesneden, maar dat hoeft niet. Daarnaast zijn er inmiddels vele variaties te vinden in de bars in Málaga.