Elke week nemen Pascal uit Nederland en Emma uit Spanje de lezers mee op hun avonturen als aankoopmakelaars en consultants in Noordwest-Spanje. In tegenstelling tot de meeste makelaars die zich richten op de populaire gebieden aan de Middellandse Zee, hebben Pascal en Emma van Noordspanje gekozen voor Asturië en León, plekken die voor veel Nederlanders en Belgen nog onbekend zijn.
Een paar weken geleden schreef ik in deze column over de ‘cocina de leña’, die in menige Asturiaanse of Leónese keuken nog altijd een prominente plek inneemt. Deze houtgestookte fornuizen zijn niet alleen functioneel, maar ook symbolen van het landelijke leven hier: zelfvoorzienend, robuust en nostalgisch. De afgelopen tijd viel mijn oog steeds vaker op een ander traditioneel element: de horno moruno.
De horno moruno – een grote, witgekalkte koepeloven, meestal van klei, soms met een zwart ijzeren deurtje ervoor – zie je hier vooral in een bijgebouw of een oude schuur, los van het huis. Ze kunnen wel diameter van ruim 3 meter hebben. Meestal krijgen we er tijdens een bezichtiging een prachtig verhaal bij cadeau. “Hier bakten we vroeger het brood voor de hele week.” Of: “Deze oven is gebouwd door mijn grootvader, met stenen uit de rivier.” Je voelt dan de trots van generaties die met eigen handen hun leven hebben opgebouwd, en zo’n oven is daar het tastbare bewijs van.
Soms wordt de horno nog gebruikt: voor feestjes met de familie, of om op traditionele wijze een cordero of cabrito te bereiden. De geur van brandend eikenhout, het langzame garen van vlees op restwarmte, het samenzijn eromheen – het is begrijpelijk dat mensen er warme herinneringen aan hebben. En als aankoopmakelaar wil je die sfeer ook niet zomaar wegpoetsen.
Maar van de week overviel me een barbaarse gedachte. Ik was met klanten op bezoek bij een boerderij in de bergen van León. In een schuur naast het huis stond zo’n prachtige, oude enorme oven van wel 3 meter doorsnee. Alleen had het gebouwtje gaten in het dak en planten die zich naar binnen wurmden. Imposant zo’n horno moruno. Maar ineens zag ik het heel anders.
Weg met die oven, dacht ik. Die hele schuur opofferen. Wat als we hier openslaande deuren maken vanuit de keuken, naar een zonnig terras met uitzicht op de vallei? Wat als we dat lompe, koude bijgebouw vervangen door licht, lucht en ruimte?
Het klinkt heiligschennis, ik weet het. En toch stel ik mezelf die vraag steeds vaker: hoe ver ga je in het bewaren van traditionele elementen als de rest van de woning om vernieuwing schreeuwt? Natuurlijk, we willen allemaal karakter, historie, authenticiteit. Maar soms is een huis ook gewoon een plek waar je wilt wonen zónder dat je struikelt over het verleden.
Het mooie aan huizen in Asturië en León is dat ze altijd blijven verrassen. Net als je denkt dat je alle varianten van rustiek en traditioneel wel hebt gezien, duikt er weer een nieuwe oven, een vergeten stookhok of een middeleeuwse muur op. En zo blijven we zoeken, tekenen, dromen en verbouwen – altijd met respect, soms met lef, en af en toe met een beetje barbaars gevoel voor vooruitgang.
En laat ik nog even terugkomen op het geliefde onderwerp finca rústica. Het lijkt wel of een hele generatie hun fincas tegelijk te koop zet. Prima natuurlijk, maar wat opvalt is dat ze daarbij óók de gewoontes van de afgelopen veertig jaar proberen mee te verkopen. “Ach, we doen het al veertig jaar zo”, hoor ik dan. Maar die gewoontes worden in rap tempo ingehaald door strengere regelgeving rond niet-geregistreerde gebouwtjes, waterputten, septic tanks, asbestdaken en meer.
Veel fincas rústicas vergen een aanzienlijke investering om toekomstbestendig te worden. Dat schrikt kopers soms af. Tegelijkertijd ligt daar ook de kans: wie bereid is om te investeren in herstel en verduurzaming, haalt op lange termijn wellicht wél waarde in huis. Mits voor de juiste prijs aangekocht natuurlijk. Maar het vraagt werk, geduld en een realistische blik op wat een romantische plek nog allemaal van je gaat vragen voordat je er met een gerust hart een glas wijn op dat zonovergoten terras kunt drinken.
Volgende keer meer! ¡Hasta la próxima!
Pascal en Emma zijn gepassioneerde aankoopmakelaars en consultants in het onvergetelijke Noord-Spanje, een verborgen parel voor veel Nederlanders en Belgen. Met hun bedrijf noordspanje.nl willen ze dromers en avonturiers begeleiden in hun zoektocht naar het echte Spanje, en hen helpen bij het realiseren van hun droomwoning, waar ze samen nieuwe herinneringen kunnen creëren.