De provincies Cuenca in Castilla-La Mancha en Teruel in Aragón zijn verwikkeld in een langdurige territoriale controversie die sinds het einde van de 19e eeuw aanhoudt. Dit geschil betreft de eigendomsrechten over 2000 hectare bosgebied, aangeduid als de montes van Veguillas del Tajo. Een recente uitspraak van de Spaanse overheid ten gunste van Teruel zou mogelijk een einde kunnen maken aan deze historische strijd.
Het gebied dat onderwerp van geschil is, betreft de openbare monte van Veguillas del Tajo en een gebied dat bekend staat als het Entredicho. Deze twee gebieden zijn al meer dan een eeuw een bron van conflicten tussen de provincies Cuenca en Teruel.
Vóór 1897 werd het bos van Veguillas del Tajo beschouwd als onderdeel van een schenking van koning Alfonso VIII aan de stad Cuenca in de 12e eeuw. De grens van deze schenking was vastgesteld op de rivier Tajo, die traditioneel wordt gezien als de scheidslijn tussen de historische koninkrijken Castilla en Aragón.
De spanningen begonnen te escaleren in de tweede helft van de 19e eeuw, vooral door de invloed van de “desamortizaciones”, de periode van onteigening en herverdeling van landbezit in Spanje. Deze veranderingen leidden tot verschillende interpretaties van de bestaande grenzen, wat resulteerde in claims van zowel Cuenca als Albarracín (in Teruel) over de eigendom van het gebied.
De grensconflicten zijn afkomstig uit de 19e eeuw, toen moderne provincies werden ingedeeld. Grenzen werden vaak bepaald door natuurlijke kenmerken zoals rivieren en bergen. Voor Cuenca en Teruel zijn er echter verschillende meningen over de exacte ligging van die grenzen, wat leidt tot juridische en politieke geschillen.
Onlangs heeft een beslissing van het Ministerie van Politiek, Territoriaal en Democratische Herinnering enige duidelijkheid gebracht in deze complexe kwestie. Volgens een rapport van het Instituut Geografisch Nationaal (IGN), gepubliceerd op 12 augustus, zou Albarracín, gelegen in de provincie Teruel, momenteel de winnaar zijn in deze strijd om de montes.
Volgens het ministerie ligt de eigendom van de montes in handen van de regering van Aragón en is het gemeentebestuur van Albarracín verantwoordelijk voor het beheer en behoud van het gebied. Deze beslissing heeft in Cuenca tot veel verontwaardiging geleid, aangezien velen geloven dat de rivier Tajo de enige geldige natuurlijke grens is tussen de twee provincies.
Lokale autoriteiten beschouwen de beslissing niet alleen als een aanval op hun rechten, maar vrezen ook dat dit kan leiden tot wijzigingen in hun gemeentelijke grenzen en zelfs in de autonomie van de gemeenschap van Castilla-La Mancha.
De monte van Veguillas del Tajo is niet alleen een pijnlijk onderwerp van discussie, maar ook een gebied van uitzonderlijke natuurlijke schoonheid en ecologische waarde. Met zijn weelderige bossen en unieke geologische formaties, trekt het bezoekers die geïnteresseerd zijn in wandelen, natuuronderzoek en recreatie.
Dit gebied heeft een grote biodiversiteit en biedt onderdak aan veel planten- en diersoorten. Van bossen tot velden, elk deel van Veguillas heeft zijn unieke ecosysteem dat goed beheerd moet worden. Echter, conflicten over eigendomsrechten zorgen voor onduidelijkheid in het beheer, wat de biodiversiteit bedreigt.
Naast de ecologische waarde heeft de monte van Veguillas del Tajo ook een rijke geschiedenis. Restanten van oude constructies en eeuwenoude paden getuigen van de menselijke aanwezigheid en activiteit in het gebied. Deze historische elementen maken het een plek van cultureel belang en een bron van trots voor de lokale bevolking.
Deze culturele en historische dimensie voegt een extra laag toe aan de betwisting, omdat zowel Cuenca als Teruel proberen hun erfgoed te claimen en te beschermen. De strijd om de montes is dus niet enkel een juridische kwestie, maar heeft ook diepe wortels in de identiteit en geschiedenis van de regio.