De Europese Unie heeft onlangs een belangrijke beslissing genomen die behoorlijk wat stof heeft doen opwaaien in de wereld van natuurbescherming, ondanks dat Spanje hiertegen heeft gestemd. Verrassend genoeg heeft de EU ervoor gekozen om de bescherming van wolven te verlagen van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’. Deze stap heeft zowel positieve als negatieve reacties uitgelokt. Het markeert een nieuw hoofdstuk in het natuurbeleid van Europa en zal ongetwijfeld grote impact hebben op de toekomst van deze bijzondere dieren in Europa.
De terugkeer van wolven in grote delen van Europa is een van de meest opvallende natuurontwikkelingen van de afgelopen decennia. Na jaren van intensieve bescherming hebben deze charismatische roofdieren zich opnieuw gevestigd in gebieden waar ze lang geleden waren uitgeroeid. Deze comeback wordt door velen gezien als een ecologisch succes, maar brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee.
Ondanks de ecologische voordelen brengt de terugkeer van wolven ook spanningen met zich mee, vooral in gebieden waar landbouw en veeteelt een belangrijke rol spelen. Veehouders maken zich zorgen over mogelijke aanvallen op hun kuddes, wat kan leiden tot economische verliezen en emotionele stress.
De recente keuze van de EU om de bescherming van wolven te verlagen, markeert een belangrijke verschuiving in het natuurbeleid. Deze beslissing heeft zowel voor- als tegenstanders, en laat zien welke uitdagingen er zijn rondom het samenleven met wolven in ons veranderende Europa. De meeste landen waren voor deze aanpassing, maar Spanje en Ierland waren ertegen, terwijl Slovenië, Cyprus, Malta en België zich niet uitspraken.
De EU heeft de beschermingsstatus van wolven verlaagd na een langdurig debat en toenemende druk. De Europese Commissie lanceerde in december 2023 het voorstel, benadrukkend dat de veranderende situatie dit noodzakelijk maakt.
Een van de belangrijkste redenen voor de verandering in status is het succesvolle herstel van wolvenpopulaties in verschillende delen van Europa. In sommige gebieden is het aantal zo gegroeid dat er meer conflicten ontstaan met menselijke activiteiten, vooral in de landbouw en veeteelt.
De Commissie is van mening dat het wijzigen van de beschermingsstatus een belangrijke stap is om de problemen door de groeiende wolvenpopulatie aan te pakken. Dit proces was behoorlijk ingewikkeld en bestond uit verschillende fases. Na het voorstel van de Europese Commissie in december 2023, was er op 27 september 2024 een belangrijke stemming onder EU-ambassadeurs.
Tijdens deze stem heeft de meerderheid van de EU-lidstaten het voorstel goedgekeurd om de beschermingsstatus van de wolf te verlagen van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’. Dit gebeurde ondanks dat enkele landen zoals Spanje en Ierland tegen stemden, terwijl Slovenië, Cyprus, Malta en België zich onthielden van stemmen.
Deze stemming is echter slechts een tussenstap. De volgende fase omvat een formele goedkeuring op ministerieel niveau, waarna de Europese Commissie het initiatief zal presenteren aan het Permanent Comité van het Verdrag van Bern. Dit internationale forum zal uiteindelijk beslissen over de verlaging van de beschermingsstatus van de wolf, mits de vereiste meerderheid wordt bereikt tijdens een bijeenkomst die gepland staat voor begin december.
De verlaging van de beschermingsstatus van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’ heeft potentieel verstrekkende gevolgen voor het beheer van wolvenpopulaties in Europa. Hoewel de wolf nog steeds beschermd blijft, biedt deze verandering lidstaten meer flexibiliteit in hun aanpak van wolven-gerelateerde kwesties.
Een van de meest significante veranderingen is dat het onder de nieuwe status in bepaalde omstandigheden mogelijk zou kunnen worden om wolven te bejagen of te verwijderen. Dit zou met name relevant kunnen zijn in gebieden waar wolven aanzienlijke schade veroorzaken aan vee of waar er zorgen zijn over de openbare veiligheid.
De beslissing van de EU heeft geleid tot uiteenlopende reacties van verschillende belanghebbenden. Voorstanders, waaronder veel landbouworganisaties en sommige lokale overheden, verwelkomen de beslissing als een noodzakelijke stap om de belangen van veehouders en lokale gemeenschappen beter te beschermen.
Aan de andere kant heeft de beslissing geleid tot felle kritiek van natuurbeschermingsorganisaties. Meer dan 300 maatschappelijke organisaties, waaronder grote namen als WWF, BirdLife en het European Environmental Bureau (EEB), hadden voor de stemming een brief ondertekend waarin ze pleitten voor het handhaven van de strikte bescherming van wolven.
Deze organisaties argumenteren dat, ondanks het opmerkelijke herstel, wolvenpopulaties nog steeds ver verwijderd zijn van een goede en levensvatbare status volgens de huidige wetenschappelijke inzichten. Ze waarschuwen dat het verlagen van de beschermingsstatus de vooruitgang die de afgelopen decennia is geboekt in gevaar kan brengen.